Жүректің ырғағы күніне неше рет өзгереді?

Жүрек – адам денесіндегі үздіксіз жұмыс істейтін, өмірге ерекше маңыз беретін бірегей ағза. Оның соғу ырғағы тұрақты сияқты көрінгенімен, шын мәнінде жүрек жиілігі үнемі өзгеріп отырады. Ағза әр сәтте қоршаған ортаға, физикалық жүктемеге, көңіл-күйге бейімделіп, жүректің жұмысын реттейді. Тіпті тыныштықта да жүрек метроном секілді бірқалыпты соқпайды – ол үнемі түрлі әсерлерге жауап қайтарады. Бір тәулікте жүрек ритмі қанша рет өзгеретіні туралы ойландыңыз ба? Бұл сұраққа жауап табу үшін жүрек қызметіне әсер ететін барлық факторларды білу керек.

Неліктен жүрек ырғағы үнемі бірдей емес

Көпшілік адамның тыныштықтағы тамыр соғысы бірқалыпты деп ойлайды. Алайда шын мәнінде тіпті тыныш күйдің өзінде жүрек соғысы сәл-пәл болса да өзгеріп тұрады.

• жүйке жүйесі жүректің жұмысын басқарады, адам қорыққанда, қобалжығанда немесе қуанғанда бірден әсер етеді;
• дене қалпын өзгерту, тамақтану, ауа температурасының ауысуы да жүрек ырғағын өзгертеді;
• қандағы оттегі деңгейі мен гормондық өзгерістер жүрек жұмысына тікелей ықпал етеді;
• әрбір тыныс алу мен шығару жүрек соғуын сәл жылдамдатып немесе баяулатады – бұл құбылыс тыныстық аритмия деп аталады.

Осылайша, жүрек ағзадағы және қоршаған ортадағы кез келген өзгеріске өте сезімтал келеді.

Бір тәулікте – мыңдаған өзгеріс

Жүрек бір тәулікте миллиондаған рет соғады, ал бұлшықет жиырылу жиілігі әрдайым өзгеріп отырады. Тіпті ең сау адамның өзінде жүрек соғысы ешқашан бірқалыпты болмайды.

1. Физикалық жүктеме кезінде, мысалы, жаяу жүргенде, баспалдақпен көтерілгенде немесе тіпті күлгенде жүрек жиі соғады. Ағза көбірек оттегі қажет етеді, ал жүрек бірден ырғағын жылдамдатады.
2. Демалыс, ұйқы немесе толық босаңсу кезінде жүрек соғысы баяулайды. Бұл кезде ағза энергияны үнемдеп, «үнемді режимге» ауысады.
3. Қуаныш, алаңдаушылық немесе толқу жиіліктің күрт артуына себеп болуы мүмкін. Кейде психологиялық әсер жүрекке физикалық жүктемеден де күштірек ықпал етеді.
4. Бір тәулікте жүрек ырғағы мыңдаған рет өзгереді. Ол ауа райының ауысуы, қалпыңызды өзгерту, кенет қимыл, эмоция толқыны, тіпті музыканы тыңдау секілді барлық факторға жауап береді.

Әрбір сәтте жүрек ағзаға ең тиімді соғу жиілігін таңдайды, сол арқылы адамның денсаулығы мен өмір сүру қабілетін сақтайды.

Қазіргі технология жүрек ырғағының өзгерісін қалай анықтайды

Бүгінгі таңда ақылды сағат пен фитнес-білезік сияқты құрылғылар арқылы жүрек ырғағын нақты уақытта бақылау мүмкіндігі бар. Мұндай мәліметтер дәрігерлер үшін жүрек денсаулығын бағалауда өте маңызды.

• арнайы датчиктер ең кіші ауытқуларды анықтайды, бұл ауруларды ерте кезеңде байқауға мүмкіндік береді;
• жүрек ырғағының жоғары вариабельдігі ағзаның жақсы бейімделуін және жалпы саулықты көрсетеді;
• жүрек жиілігінің өзгерісі азайса, ол созылмалы стресс, шаршау немесе жүрек ауруларының белгісі болуы мүмкін;
• заманауи қосымшалар тек орташа жиілікті емес, сонымен қатар өзгерістердің жиілігін де есептеп, адамның өзіне күтім жасауын жеңілдетеді.

Технологиялар жүректің «басты мотор» ретінде қаншалық икемді және дәл жұмыс істейтінін бағалауға мүмкіндік береді.

Жүрек – ешқашан бір ырғақты қайталамайтын ағза. Оның жұмысы – бүкіл ағзаның күйінің, ішкі және сыртқы әсерлерге жауабының айнасы. Бір тәулікте жүрек соғысының жиілігі мыңдаған рет өзгеріп, түрлі жағдайларға бейімделеді. Осы динамиканы түсіну адам ағзасының ерекше мүмкіндіктерін бағалауға және өз денсаулығына саналы түрде қарауға сеп болады.