Адамның көру қабілеті қанша мегапиксельге ие?

Адам көзі қазіргі технологиялардың көпшілігіне қолжетімсіз ерекше көру мүмкіндіктеріне ие. Біз тек айналаны көріп қана қоймай, оны көлемде, түсте, қозғалыста және жарық жағдайына бейімделе отырып қабылдай аламыз. Осындай қабілеттер көзді сандық камерамен тікелей салыстыруды күрделендіреді. Дегенмен, адам көру жүйесін мегапиксель түрінде бағалауға тырысу оның қаншалықты жоғары дәлдікте жұмыс істейтінін жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді. Көз анатомиясы мен цифрлық сенсорлардың жұмыс іргетасын қарастыра отырып, адам көруінің қаншалықты қуатты екенін салыстырмалы түрде бағалауға болады.

Адам көруі қалай жұмыс істейді

Адам көзі бейнені көз торында орналасқан фоторецепторлар арқылы қабылдайды. Олардың жалпы саны 120 миллионнан асады, олардың көпшілігін жарық пен қозғалысқа жауап беретін таяқшалар құрайды. Ал түс ажыратуға мүмкіндік беретін сауытшалар негізінен тордың орталық бөлігінде, яғни сары дақта шоғырланған.

Адамның көру жүйесі камера секілді толық бейне түсірмейді. Оның орнына:

• жоғары дәлдіктегі тар аймаққа назар аударады;
• көзқарасты үздіксіз ауыстырып, детальдарды жинайды;
• жады мен елестету арқылы толық көріністі «құрастырады»;
• түсті және жарықты автоматты түрде теңестіреді;
• қозғалыс пен тереңдікке бейімделіп, реакцияны реттейді.

Осылайша, адам көруі сурет түсіретін құрылғы емес, қоршаған ортаны зияткерлік тұрғыда қабылдайтын күрделі механизм болып табылады.

Табиғи қабылдаудың артықшылықтары

Көзді жай ғана сенсор ретінде қарастыру жеткіліксіз, өйткені көру жүйесі мидағы танымдық үдерістермен тығыз байланысты. Көріп тұрған бейнені түсініп, талдап, толықтырып отыруда ми белсенді рөл атқарады.

Адам көруінің негізгі ерекшеліктері:

1. Көру аймағының орталығы ең жоғары дәлдікке ие. Орталық шұңқырда шаршы миллиметрге шамамен 150 000 сауытша орналасқан, бұл ұсақ бөлшектерді нақты көруге мүмкіндік береді.
2. Шеткі көру қозғалысты және жалпы пішінді таниды. Мұнда дәлдік төмен болғанымен, кеңістікте бағдарлау мен қауіпсіздік үшін маңызы зор.
3. Көру бұрышы көлденеңінен 180 градусқа дейін жетеді. Мұндай кең көруді бір фотосуретке бұрмаламай сыйғызу техникалық тұрғыда мүмкін емес.
4. Ми ақпаратты толықтырады. Ақпараттың бір бөлігі жоғалса да немесе анық болмаса да, ми өткен тәжірибеге және контекстке сүйене отырып, жалпы көріністі қалпына келтіреді.

Осындай тетіктер бізге үзіліссіз әрі өте анық көрінетін шынайы суретті көру мүмкіндігін береді.

Мегапиксельге аудару

Адам көруін сандық сенсормен салыстыру үшін зерттеушілер түрлі тәсілдер ұсынады. Мұнда рецептор тығыздығы, көру бұрышы және түрлі қашықтықтағы ажырату қабілеті ескеріледі.

Кең таралған бағалаулар мыналар:

• сары дақ аймағындағы дәлдік 5–15 мегапиксельге тең;
• жалпы көру өрісі 500–600 мегапиксельге жетуі мүмкін;
• нақты сәттегі ажырату 7–10 мегапиксельден аспайды;
• қозғалыс пен жадыны ескере отырып, ми 1 гигапиксельге дейінгі ақпаратты өңдей алады.

Демек, есептеу тәсіліне байланысты нәтиже де әртүрлі болады: бірде тек биологиялық параметрлер ескерілсе, басқа жағдайда когнитивті қабілеттер де назарға алынады.

Камерамен салыстырудың шектеулері

Адам көруін сандық құрылғымен салыстыру — тек шартты бағалау. Камера барлық кадр аймағын бірдей дәлдікпен түсіреді, ал көз белгілі бір нүктеге назар аударып, басқа бөліктерді толықтырып қабылдайды.

Негізгі айырмашылықтар мынадай:

• камера барлық бейнені бірдей өңдейді, ал көз — таңдамалы көреді;
• сенсор тек ақпаратты қабылдайды, ал ми оны өңдеп, мағынасын ашады;
• фотосурет өзгеріссіз сақталады, ал көру үнемі жаңарып отырады;
• объектив — механикалық құрылғы, ал көз — биохимиялық және оптикалық жүйе.

Осы айырмашылықтар көзді камерамен салыстыруды қызықты етеді, бірақ нақты өлшеу үшін бұл тәсіл жеткіліксіз.

Адам көруі — биологиядағы ең жетілген жүйелердің бірі. Оны нақты мегапиксельмен өлшеу мүмкін болмаса да, мұндай салыстыру көру қабілетінің күрделілігін жақсы түсінуге көмектеседі. Көз — жай ғана бейнені тіркеу құралы емес, айналаны тануға арналған талғампаз жүйе. Технология дамып жатса да, адам көруінің дәлдігін толық қайталау әзірге мүмкін емес. Уақыт өте келе жасанды құрылғылар табиғат үлгісіне жақындай түседі, бірақ әзірге адам көзі органикалық кемелдіктің эталоны болып қала береді.