Адамзат тарихында ғылыми жетістіктерімен және өмір жолымен әлі күнге дейін таңданыс тудыратын ерекше тұлғалар бар. Солардың бірі – аты әлемге әйгілі өнертапқыш, инженер әрі меценат Альфред Нобель. Оның есімі негізінен Нобель сыйлығымен байланысты, бірақ көпшілік оның өмірбаянындағы қызықты жайттар мен ерекше оқиғаларға аса мән бере бермейді. Альфред өте көп қырлы және өзгеше мінезді жан болған. Бұл мақалада біз осы көрнекті тұлға туралы жиырма алты ерекше деректі жинадық. Бұл мәліметтер оның өміріне, ғылыми мұрасына және адамгершілік құндылықтарына жаңаша көзқараспен қарауға мүмкіндік береді. Кейбір деректер тіпті Нобель жайлы жақсы білетіндерді де таң қалдыруы мүмкін.
- Альфред Нобель 1833 жылы Швеция астанасы Стокгольмде инженер-өнертапқыш Иммануэль Нобельдің отбасында дүниеге келген. Бұл жайт оның болашақ қызығушылықтары мен мамандығына тікелей әсер етті.
- Балалық шағында ол әдебиет пен нақты ғылымдарға ерекше құштарлық танытып, бірнеше тілді еркін меңгерген және өлең жазған.
- Жақсы үйде білім алған соң, он сегіз жасында ағылшын, француз, неміс, швед және орыс тілдерін еркін сөйлей білді.
- Өзінің алғашқы патентін небәрі жиырма төрт жасында – 1857 жылы алды.
- Оның атағын әлемге әйгілі еткен – нитроглицеринді қауіпсіз қолдану тәсілін табуы, бұл кейін динамиттің пайда болуына алып келді.
- 1864 жылы нитроглицеринмен тәжірибе барысында жарылыс болып, оның кенже інісі Эмиль қаза тапты.
- Жеке қайғыға қарамастан, Нобель жұмысын тоқтатпай, жарылғыш заттарды өнеркәсіпте қауіпсіз етуге тырысты.
- Өмірінде 350-ден астам патент иесі болды. Олардың ішінде химия, инженерия, қару-жарақ өндірісі секілді әртүрлі сала қамтылды.
- Нобель дүниежүзінің жиырма елінде тоқсаннан астам зауыт пен зертхана ашқан, бұл оның іскерлік қабілетін көрсетеді.
- Ол байлыққа қол жеткізсе де, қарапайым өмір сүріп, сән-салтанатқа құмартпаған.
- Альфред әдебиетке жақын болды – көп оқыған, ағылшын тілінде өлеңдер мен драмалық шығармалар жазған.
- Өмірінің әр кезеңінде Швеция, Ресей, Франция, Италия және Германияда тұрған. Бұл оның ой-өрісінің кеңеюіне және жаңа байланыстар орнатуына ықпал етті.
- Альфред ешқашан үйленбеген. Ол ғылым мен еңбекке берілгендіктен, отбасылық өмірге уақыт қалмайды деп санаған.
- Бірде газетте ағасы қайтыс болғанда, қателесіп Альфредтің некрологын басып жіберді. Бұл оқиға оны терең ойға салып, өзінен кейінгі мұра туралы ойлануына себеп болды.
- Ол өз өнертабыстары соғыстарды болдырмайды және бейбітшілікке қызмет етеді деп сенді.
- Қайтыс болғаннан кейін оның байлығы 31 миллион швед кронына бағаланды, бұл сол заманда өте ірі сома еді.
- Альфред өз байлығының басым бөлігін адамзатқа пайда әкелетін Нобель сыйлығын ұйымдастыруға мұраға қалдырды.
- Өсиетінде сыйлықтар физика, химия, медицина, әдебиет және бейбітшілік бағытында табысталуы керек деп жазылған.
- Нобель сыйлығының алғашқы бейбітшілік лауреаты – Қызыл Крестті негіздеген швейцариялық гуманист Жан Анри Дюнан болды.
- Альфред өмір бойы денсаулығына байланысты қиындық көрген – жиі басы ауырып, ауырған, алайда жұмысты тоқтатпаған.
- Кейбір зерттеушілер оның жалғыздығы мен қарапайым өмірі ізгілік пен зұлымдық туралы терең ойға жетелегенін айтады.
- Ол ғылымнан бөлек, өнеркәсіптік дизайнмен айналысып, аяқ киімге арналған жаңа резеңке табан ойлап тапқан.
- Жастық шағында отбасы Ресейдегі әкесінің сәтсіз бизнесі салдарынан күйзеліске түскен, бірақ кейін Альфред бәрін қалпына келтіріп, әл-ауқатын арттыра білді.
- Өзінің хаттарын және ғылыми жазбаларын ағылшын тілінде жүргізген. Ол бұл тілді халықаралық байланыс үшін ең қолайлы деп санаған.
- Өмірінің соңында Альфред кейбір өнертабысына өкініш білдіргенімен, болашаққа пайда әкелетіндігіне сенген.
- Оның ғылым мен мәдениетке қосқан үлесі әлем бойынша жоғары бағаланады, ал жыл сайынғы Нобель сыйлығын тапсыру рәсімі адамзат жетістіктерін мойындаудың символына айналды.
Қорытындылай келе, Альфред Нобельдің тұлғасы – тарихшылар, ғалымдар мен өркениеттің дамуына бей-жай қарамайтын жандар үшін әрдайым қызығушылық тудырады. Оның өмірі мақсаткерлік, жауапкершілік және өз әрекетінің салдарын терең түсінудің маңыздылығын көрсетеді. Нобельдің тарихы – бір адамның жүздеген жылдарға созылатын әсер қалдыра алатынының айқын мысалы. Бүгінде оның есімі тек ғылыми жетістіктермен ғана емес, бүкіл әлемге бейбітшілік, ғылым мен шығармашылықты дәріптеудің символына айналды.