Алғашқы хат қашан пайда болды?

Адамзат ежелден бері алыстағы адамдармен байланыс орнатуға және маңызды хабарларды жеткізуге ұмтылды. Елді мекендер кеңейген сайын, қоғамға ақпарат алмасу жүйесі аса қажет болды, өйткені басқару, сауда және қауіпсіздік үшін хабарды жылдам тарату маңызды рөл атқарды. Уақыт өте келе қарапайым тәсілдердің орнына ұйымдасқан құрылымдар пайда болып, белгілі бағыттар мен ережелер бойынша жұмыс істейтін қызмет түрлері қалыптасты. Сол арқылы алғашқы пошта байланысы дүниеге келді және ол өркениеттердің дамуына үлкен ықпал жасады. Пошта тарихы адамдардың өзара араласуға деген табиғи талабын айқын көрсетеді.

Хабар жеткізудің ең көне тәсілдері

Ежелгі дәуірде адамдар қолда бар барлық мүмкіндікті пайдаланып, ақпаратты қашықтыққа жеткізудің түрлі тәсілдерін ойлап тапты. Бұл әдістер кейіннен жүйелі пошта қызметінің негізін салды.

Алдымен сол кезеңде қолданылған қарапайым тәсілдердің қоғам дамуындағы маңызын атап өткен жөн. Олар байланыс қажеттілігінің қаншалықты жоғары болғанын дәлелдейді.

• хабаршылар қоныстар арасында ауызша және жазбаша тапсырмаларды жеткізді;
• көгілдір көгершіндер адам жүре алатын уақыттан жылдамырақ ұшып, хабарды жедел жеткізді;
• күзет мұнараларында қауіп туралы белгі беретін от және түтін сигналдары қолданылды;
• түйіндермен байланған жіптер ақпаратты құпия түрде берудің бір жолы болды;
• ағаш тақтайшалар мен балшықтан жасалған жазба тасымалдаушылар алғашқы жазба деректер ретінде пайдаланылды.

Осы тәсілдер тасымалдау жүйесін қалыптастыру қажеттілігін анық көрсетті және алғашқы пошта қызметіне жол ашты.

Алғашқы пошта жүйесі қашан қалыптасты

Пошта қызметі мемлекетті басқару мен әскери мақсаттар үшін қажет құрал ретінде пайда болды. Хабарды қысқа уақытта жеткізу елдің тұрақтылығы мен қауіпсіздігіне тікелей әсер етті. Сондықтан қызмет қатаң тәртіппен ұйымдастырылып, сенімді және жылдам болуға тиіс еді.

Төменде пошта байланысының қалыптасу тарихындағы маңызды кезеңдер көрсетілген.

1. Ежелгі Мысыр алғашқы ресми пошта жүйесін құрған мемлекеттердің бірі саналады. Фараондар алыс аймақтарға бұйрық жеткізу үшін жүгіргіштер мен салт аттыларды пайдаланған. Мұндай құрал үлкен территорияны басқаруға мүмкіндік берді.
2. Парсы патшасы І Дарий дәуірінде пошта жолы құрылды және ол нақты тәртіп бойынша жұмыс істеді. Бағыт бойына арнайы бекеттер орналастырылды, сол жерде аттар ауыстырылып, демалыс ұйымдастырылды. Соның арқасында хабар өте қысқа уақытта жеткізілетін.
3. Ежелгі Қытай да өз пошта желісін дамытты және оны Ұлы Қытай қорғаны мен негізгі керуен жолдары бойымен орналастырды. Елшілер бекіністер арасында ресми құжаттарды тасымалдады. Бұл жүйе қауіпсіздік пен тәртіпті сақтауға ерекше назар аударды.
4. Рим империясында «cursus publicus» деп аталатын курьерлік қызмет құрылды. Ол әскери, саяси және дипломатиялық мақсаттарға арналған еді. Жол бойында арбалар ауыстырылатын және қоржындар толықтырылатын станциялар жұмыс істеді.
5. Орта ғасырларда Еуропа елдері пошта жолдарын жетілдіріп, оларды халыққа қолжетімді ете бастады. Саудагерлер пошта керуендерін пайдаланды және бұл сауданың дамуына ықпал етті. Кейін қызмет жеке кәсіп түріне айналды.
6. XV ғасырда Турн-и-Таксис әулеті алғашқы халықаралық пошта жүйесін құрды. Бұл байланыс көптеген қалаларды және мемлекеттерді біріктірді. Қызмет заманауи пошта желілерінің негізіне айналды.
7. XVIII ғасырда хат және жолаушы тасымалдайтын пошта арбалары кеңінен таралды. Олар ресми жолдармен күзетпен жүрді. Бұл жаңалық жаңалықтардың таралуын айтарлықтай жылдамдатты.
8. XIX ғасырда пошта маркасының пайда болуы үлкен серпіліс әкелді. Хатты алдын ала төлеу мүмкіндігі қызметті халыққа қолжетімді етті. Бұл жаңашылдық поштаны бұқаралық байланыс құралына айналдырды.
9. Телеграф және теміржол желілері хабарды жеткізуді одан әрі жақсартты. Ақпарат секундтарда беріле бастады, ал хат бірнеше сағат ішінде межелі жерге жеткізілді. Техникалық прогресс пошта әлемін өзгертіп жіберді.

Осы кезеңдер пошта байланысының қалай дамығанын және оның қазіргі заман технологияларымен байланысын айқын көрсетеді.

Поштаның пайда болуының маңызы

Пошта қызметінің қалыптасуы адамзат өркениетінің бірігуіне әсер етті. Ол саясат, экономика және мәдениетке зор ықпал жасады, ал жеке хат-хабар адамдардың өзара байланысын нығайтты. Көпшілік үшін пошта сенім мен достықтың символына айналды.

Бүгінгі күнде цифрлық технологиялар басым болса да, пошта байланысы өз маңызын жоғалтқан жоқ. Ол адамдарды жүздеген және мыңдаған шақырымға бөлген қашықтықты жақындатады. Пошта тарихы байланыс құру адамның табиғи қажеттілігі екенін дәлелдейді.

Адамдар арасындағы өзара түсіністік пен бірлік дәл осы қарым-қатынастан бастау алады. Поштаға қатысты әрбір жетістік қоғам дамуындағы маңызды қадам болып саналады.