Борнео аралы туралы 16 қызықты дерек

Борнео – Жер шарындағы ең ерекше әрі тылсым табиғаты бар өңірлердің бірі. Бұл алып арал қалың тропикалық ормандарымен, сан түрлі жануарларымен, қайталанбас өсімдіктерімен және ежелгі халықтарымен танымал. Жергілікті тұрғындардың тұрмысы мен дәстүрлері ғасырлар тереңінен бастау алады, ал Борнеоның әр бұрышы табиғи құпияларға толы. Осы мақалада Борнео аралы жайлы ең қызықты 16 деректі ұсынамыз.

1. Борнео – көлемі жағынан әлемдегі үшінші үлкен арал. Оның ауданы 743 мың шаршы шақырымнан асады.
2. Арал үш мемлекетке бөлінген: Индонезия (Калимантан), Малайзия (Саравак пен Сабах штаттары) және Бруней султандығы.
3. Борнео әлемдегі ең көне тропикалық ормандардың отаны саналады. Көптеген бөліктері мыңдаған жылдар бойы өзгеріссіз сақталған.
4. Бұл арал – орангутан сияқты адамға ең жақын туыс маймылдардың бірі өмір сүретін аз ғана орындардың бірі. Олар тек Борнео мен Суматра аралдарында кездеседі.
5. Арал флорасы өте бай – мұнда 15 мыңнан астам өсімдік түрі бар. Раффлезия гүлі сияқты ерекше әрі алып өсімдіктер тек осы өңірде өседі.
6. Борнеода борнеолық мүйізтұмсық тіршілік етеді – ол жер шарындағы ең сирек кездесетін сүтқоректілердің бірі. Бұл жануар құрып кету алдында тұр.
7. Арал экватор бойымен өтеді, сондықтан Борнеода ауа-райы үнемі ыстық әрі ылғалды. Жауын-шашын жыл бойы мол болады.
8. Борнеоның өзендері өте көп, олардың ең ірісі – Капуас. Бұл өзен Индонезия аумағы арқылы ағып өтеді және елдегі ең ұзын өзен болып саналады.
9. Мұнда Оңтүстік-Шығыс Азияның ең биік таулары бар. Кинабалу тауы – аралдағы ең биік шың, биіктігі 4000 метрден асады.
10. Аралдың жер асты әлемі де бай: Мулу ұлттық паркіндегі Дерин Пенн үңгірінде әлемдегі ең үлкен зәулім зал орналасқан.
11. Борнеода ондаған этностар өмір сүреді. Ең белгілі халықтардың бірі – дәяктар, олар аңшылық пен қол еңбегімен айналысады.
12. Борнео тропиктік жыртқыш өсімдіктердің отаны – мұнда непентес деп аталатын ерекше өсімдік өседі. Оның құмыра пішінді қапшығы жәндіктерді ұстап, қорытады.
13. Арал әлемдегі ең ірі тропикалық орман қорларының біріне ие. Алайда пальма майына деген сұраныс ормандарды кесуге алып келіп, экологиялық мәселелер туындатуда.
14. Борнео жағалауларында коралл рифтері мен алуан түрлі теңіз жануарлары мекендейді. Мұнда теңіз тасбақалары, дюгоньдер және рифтік акулалар тіршілік етеді.
15. Археологтар Борнеода адамның осы өңірде 40 мың жыл бұрын өмір сүргенін дәлелдейтін артефактілер тапқан. Бұл арал Оңтүстік-Шығыс Азиядағы ең көне адам қоныстарының бірі саналады.
16. Борнеодағы ұлттық парктер ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген. Олардың ішінде Гунунг Мулу мен Кинабалу ерекше танымал және жыл сайын мыңдаған туристі қызықтырады.

Борнео – табиғат пен мәдениет таңғажайып үндескен мекен. Мұнда ежелгі дәстүрлер, ерекше өсімдіктер мен жануарлар, таулар мен ормандардың тылсымы сақталған. Аралдың табиғи байлығын сақтау – бүкіл әлем үшін маңызды міндет. Борнео туралы танысу әркімге жаңа әсер мен тың білім сыйлайды, әрі адам мен табиғат арасындағы байланысты жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді.