Козерог туралы 16 қызықты факт

Тауешкілер адамзатты ежелден бері төзімділігімен және қатал табиғат жағдайында өмір сүре білуімен таңғалдырады. Бұл жануарлар басқа түрлерге мүлдем қолайсыз болып көрінетін биіктерде тіршілік етіп, нағыз тау шыңдарының иесі атанған. Олардың мінез-құлқы, сыртқы бейнесі мен өмір салты талай ғалымдар мен табиғат зерттеушілерін қызықтырады. Жартастарда тепе-теңдікті сақтай білуі, қоректенудегі ерекшеліктері және табындағы әлеуметтік тәртібі оларды ерекше жануарға айналдырады. Күш пен сұлулықты үйлестіре отырып, олар табиғи тепе-теңдікті сақтап қана қоймай, тіршілік ету кеңістігінде өз орнын мықтап бекітті. Бұл мақалада осы ғажайып тіршілік иелері туралы бірнеше қызықты деректерге тоқталамыз.

1. Аталық тауешкілердің салмағы 100 килограмнан да асып түседі, сондықтан олар ешкі тұқымдастарының ең ірілерінің бірі саналады. Ал аналықтары жеңілірек келеді, бұл жыныстар арасындағы қорек үшін бәсекелестікті азайтады.
2. Аталықтардың үлкен мүйіздері тек ұрғашылар үшін талас кезінде ғана емес, табындағы беделін көрсету үшін де қолданылады. Осы қаруы арқылы олар күшін паш етіп, жоғары мәртебе иеленеді.
3. Бұл жануарларда мүйіз түспейді, сондықтан олардың жасын сақиналары арқылы анықтауға болады. Әр жыл сайын жаңа із қосылып, мүйіз жануардың өзіндік «төлқұжатына» айналады.
4. Сырттай қатал көрінгенімен, тауешкілер қақтығыстан қашуға бейім. Көбіне олар қарсыласына күшін көрсету үшін артқы аяғына тұрып, мүйізін ауада сілтеумен шектеледі.
5. Таулы аймақтарда тіршілік ететіндіктен, олар құлама жартастарға мінсіз бейімделген. Қатты орта бөлігі мен серпімді шеткі қабаты бар тұяқтары ең тар қия беткейде де сенімді тұруға мүмкіндік береді.
6. Тауешкілердің қорегі жыл мезгіліне қарай өзгереді. Жазда олар шырынды шөптер мен жапырақтарды жесе, қыста мүк пен қыналарға қанағат етеді.
7. Бұл жануарлардың көру қабілеті өте жақсы дамыған, сондықтан олар алыстан қозғалысты байқайды. Сол арқылы жыртқышты ерте көріп, құздарға қашып үлгереді.
8. Табиғи ортада тауешкілер сирек жыртқыштардың олжасына айналады. Олардың басты жаулары – қар барысы мен қасқыр, алайда биік жартастарда олар да үнемі қуып жете алмайды.
9. Аналықтар жас төлдерімен бірге шағын топ құрып, тату қауымдастық жасайды. Аталықтар көбіне оңаша жүріп, тек күйлеу маусымында ғана табынға қосылады.
10. Жұптасу кезеңінде аталықтар арасында әсерлі шайқастар өтеді. Мүйіз соққысының үні шатқалдарда жаңғырып, көрініске айрықша әсер береді.
11. Қозылар көктемде дүниеге келеді, бұл кезде табиғат мол азық сыйлайды. Осындай уақыт төлдің тез жетіліп, аман қалуына қолайлы жағдай жасайды.
12. Тауешкілердің орташа өмір жасы – 15 жыл. Қолайлы климат пен қауіпсіз орта болса, кейбірі 18 жасқа дейін жетеді.
13. Қуаңшылық кезеңдерінде олар бірнеше күн бойы сусыз тіршілік ете алады. Қажетті ылғалды өсімдіктерден алып, шөлге төтеп береді.
14. Тері жамылғысы жыл мезгіліне байланысты өзгереді. Жазда жүні жұқарып, қыста қалың әрі жылы түк өсіп шығып, қатты аяздан қорғайды.
15. Кейбір халықтардың дәстүрінде тауешкі ерлік пен қайсарлықтың белгісі саналған. Жартастардағы суреттер мен көне оюларда ол қорғаныш нышаны ретінде бейнеленген.
16. Қазіргі кезде көптеген өңірлерде тауешкілердің саны заңмен қорғалады. Қорықтар мен ұлттық парктерде мамандар популяцияның сақталуын қадағалап, браконьерліктің алдын алады.

Тауешкілер қатал ортаға бейімделгенімен, сымбат пен қайсарлықты сақтай білген жануар болып қала береді. Олардың өмірі үнемі сынақтарға толы, алайда табиғи қабілеттері арқасында олар қиындықтарды еңсере алады. Адам баласы олардың төзімділігі мен икемділігінен үлкен сабақ алуы мүмкін. Бұл жануарларды қорғау – табиғатты құрметтеу мен болашақ ұрпаққа оның байлығын аманаттау дегенді білдіреді.