Ми тыныштықта қанша энергия жұмсайды?

Адам ағзасы өте күрделі құрылған және оның әр бөлігі үнемі қоректенуді қажет етеді. Барлық мүшелердің ішінде мидың орны ерекше, себебі ол жүйелердің жұмысын басқарып, ойлау, эмоция және жад үшін жауап береді. Тіпті демалып жатқан кезде де ми белсенді болып қалады, сигналдарды өңдеп, сананы сақтап, ағзаның қызметін реттейді. Алғашқыда тыныштық кезінде энергия аз жұмсалады деп ойлауға болады, бірақ шын мәнінде ми ең көп ресурсты қажет ететін мүше саналады. Бұл құбылысты түсіну үшін тыныш күйде миға қанша энергия қажет болатынын қарастыру маңызды.

Энергия шығынының негізгі көрсеткіштері

Ми белсенді ойлау процесі болмаса да, энергияны көп тұтынады. Зерттеулер оның бүкіл ағзаның энергиясының бестен бірін пайдаланатынын көрсетеді.

1. Ересек адамның дене салмағының небәрі 2 пайызы ғана мидың үлесіне тиесілі. Бірақ соған қарамастан ол энергияның шамамен 20 пайызын тұтынады. Бұлшықеттер тыныштықта аз энергия жұмсаса, ми үнемі белсенді қалады.
2. Абсолютті сандармен есептегенде ми тәулігіне 300–400 килокалория жұмсайды. Бұл нейрондардың жұмысын және сигналдардың берілуін қамтамасыз етуге жеткілікті.
3. Энергияның негізгі көзі – глюкоза. Ол жүйке жүйесінің тұрақты әрі жылдам жұмысын қолдап тұрады.
4. Адам ұйықтап жатқанда да ми айтарлықтай энергия жұмсайды. Бұл уақытта ол ақпаратты сұрыптап, байланыстарды қалпына келтіреді және маңызды процестерді басқарады.

Бұл деректер тыныштық кезінде де мидың толық тоқтамайтынын дәлелдейді.

Энергия қандай мақсатқа жұмсалады

Ми пайдаланатын энергия әртүрлі қызметтерге бөлінеді. Ол тек ойлауға ғана емес, үнемі жүретін негізгі процестерге де қажет.

• нейрондардың электрлік белсенділігін сақтау және импульстарды өткізу;
• натрий мен калий тепе-теңдігін реттейтін иондық сорғылардың жұмысы;
• зақымданған жасушалық құрылымдарды қалпына келтіру;
• жаңа нейрондық байланыстарды құру және нығайту;
• тыныс алуды, жүрек соғуын және басқа да ағза қызметтерін бақылау.

Әрбір осы үдеріс энергияны қажет етеді, сондықтан ми ешқашан ресурстарды толық тоқтатып қоймайды.

Шығын деңгейіне әсер ететін факторлар

Мидың энергияға сұранысы жасқа, денсаулық жағдайына және өмір салтына байланысты өзгереді. Әр адамда бұл көрсеткіш әртүрлі болуы мүмкін.

1. Балаларда ми ересектерге қарағанда салыстырмалы түрде көбірек энергия пайдаланады. Себебі жүйке жүйесі тез дамып, миллиондаған жаңа байланыстар қалыптасады.
2. Қартайған кезде энергия шығыны азаюы мүмкін. Дегенмен ми ең белсенді мүшелердің бірі болып қала береді.
3. Ой еңбегі немесе күйзеліс кезінде энергия тұтыну өседі. Өйткені қосымша ми аймақтары іске қосылады.
4. Жүйке жүйесінің аурулары энергия шығынына әсер етеді. Мысалы, нейродегенеративті бұзылыстар кезінде глюкозаны пайдалану бұзылады.

Бұл ерекшеліктер мидың энергетикалық белсенділігі өмір бойы өзгеріп отыратынын көрсетеді.

Ми адам ағзасының ең көп энергия қажет ететін мүшесі болып қала береді, тіпті тыныш күйде де. Ол сананы сақтап, жүйелердің жұмысын қамтамасыз ету үшін энергияның айтарлықтай бөлігін жұмсайды. Осыны ескере отырып, дұрыс тамақтану мен салауатты өмір салты мидың қалыпты жұмысын қолдау үшін өте маңызды. Ми энергия шығынының маңызын түсіну табиғаттың күрделілігін және оны қорғау қажеттігін жақсырақ ұғынуға көмектеседі.