Неліктен пілдердің құлақтары үлкен?

Пілдер – Жер шарындағы ең ерекше әрі ірі жануарлардың бірі. Олардың келбетін ешбір басқа аңмен шатастыру мүмкін емес. Пілді ерекше ететін белгілердің бірі – алып құлақтары. Көпшіліктің көкейінде «Неліктен пілдің құлағы соншалықты үлкен?» деген сұрақ туындайды. Бұл құлақтар жануарға күнделікті өмірде қалай көмектеседі, олардың анатомиялық, физиологиялық және мінез-құлықтық ерекшеліктерін қарастырған жөн.

Құлақтың құрылысы мен анатомиясы

Пілдердің құлағының көлемі тәжірибелі зоологтардың өзін таңғалдырады. Олардың пішіні мен құрылымы өзге сүтқоректілермен салыстырғанда айтарлықтай өзгеше.

• піл құлағының терісі жұқа әрі көптеген қан тамырларымен торланған;
• африкалық пілдің құлағының беткейі екі шаршы метрге дейін жетеді;
• құлақтар еркін қозғалып, айналадағы дыбысты жақсырақ естуге мүмкіндік береді;
• көпшілік жануарлардан ерекшелігі – пілдер құлақтарын белсенді түрде «желпіп», ауа ағынын бағыттай алады.

Осының бәрі құлақты тек есту мүшесі ғана емес, тіршілікте маңызды көпқызметті құралға айналдырады.

Үлкен құлақтың негізгі қызметтері

Пілдің алып құлағы ыстық климатта өмір сүруге бейімделудің нәтижесі ретінде пайда болған.

1. Құлақтың үлкен беткейі арқылы қан жақсы салқындайды. Ыстық кезде қан тамырлар арқылы өтіп, құлақтан жылу сыртқа тарайды да, дененің температурасы төмендейді.
2. Құлақтарын желпіген кезде салқындату күшейеді. Желпіп, піл айналасына ауа ағынын жасап, денесіндегі артық қызуды тезірек сыртқа шығарады.
3. Үлкен құлақтар арқылы пілдер дыбысты жақсырақ естиді. Бұл – алыстан сородичтердің сигналы мен жыртқыштардың жақындауын ерте байқауға мүмкіндік береді.
4. Құлақ қозғалысы кейде байланыс құралы ретінде де қолданылады. Кейде пілдер құлағын қимылдатып, сезімін немесе белгілі бір белгі беріп, үйір ішіндегі басқа мүшелермен араласады.

Міне, осындай қызметтері арқасында құлақ пілдің физиологиясы мен мінез-құлқында ерекше рөл атқарады.

Экологиялық бейімделу және эволюция

Үлкен құлақ – бұл ұзақ бейімделудің нәтижесі. Пілдер әртүрлі климаттық жағдайға икемделу үшін осындай ерекшелікке ие болды.

• африкалық пілдер өте ыстық аймақта тіршілік ететіндіктен, құлағы азиялық пілдерге қарағанда әлдеқайда үлкен;
• құлақтың пішіні мен көлеміндегі айырмашылықтар мекен ортасына, тіршілік ету салтына байланысты қалыптасқан;
• эволюциялық тұрғыдан алғанда мұндай бейімделу түрдің өміршеңдігі мен табиғи ортада тұрақты тіршілік етуін қамтамасыз етеді;
• құлақтың үлкендігі тек салқындату мен есту үшін емес, қоршаған ортадағы өзгерістерге сезімталдықты да арттырады.

Осылайша, әртүрлі піл түрлерінің құлағының пішіні мен көлемі олардың өмір сүру ерекшелігіне байланысты.

Пілдің алып құлағы – жай ғана анатомиялық ерекшелік емес, өмір сүру үшін өте маңызды құрал. Олар осы арқылы дене температурасын реттеп, дыбысты жақсы естіп, сородичтерімен оңай байланысады. Осындай құрылымының арқасында пілдер әлемнің түрлі аймағында өмір сүруге бейімделген. Үлкен құлақ – миллиондаған жылдық эволюцияның жемісі әрі бұл жануардың табиғаттағы төзімділігі мен ерекше қабілетінің белгісі.