Платипустар туралы 26 қызықты деректер — ең ерекше жануарлар

Табиғат әлемінде адамды таңдандырып, ғалымдарды әлі күнге дейін жаңалықтар ашуға итермелейтін жануарлар бар. Солардың бірі – Австралия өзендері мен көлдерінің тұрғыны, ерекше үйректұмсық. Бұл жануардың сыртқы келбеті алғашында тіпті зерттеушілердің өзін таң қалдырған, ал биологиялық ерекшеліктері ғылымға әлі де талай сұрақ қояды. Үйректұмсық бірден бірнеше жануардың белгілерін өз бойында біріктірген және сонымен қатар табиғатта теңдесі жоқ тіршілік иесі саналады. Назарларыңызға осы бірегей жануардың таңғаларлық қырларын ашатын 26 қызықты дерек ұсынылады.

1. Үйректұмсық тек Австралияда ғана мекендейді. Бұл жануарды жабайы табиғатта елдің шығыс жағалауынан және Тасмания аралынан кездестіруге болады.
2. Оның атауы тұмсығының пішіні үйректің тұмсығына ұқсас болғандықтан берілген.
3. Қазіргі кезде клюві мен жүзу жарғағы бар жалғыз сүтқоректі – осы үйректұмсық.
4. Бұл жануар жұмыртқа салады, бірақ өзі – сүтқоректі. Жұмыртқадан шыққан ұрпағын анасы сүтімен қоректендіреді.
5. Аналық үйректұмсықтың емшегі болмайды, сүт тері астындағы бездерден бөлініп, іштің астындағы тесіктер арқылы шығады.
6. Еркек үйректұмсықтың улы шаншары бар. Артқы аяғында орналасқан бұл құрылғы арқылы ол уын енгізе алады.
7. Үйректұмсықтың уы ұсақ жануарлар үшін қауіпті, ал адамға қатты ауру сезімін тудыра алады.
8. Бұл жануар негізінен қараңғы уақытта белсенді болып, түнгі тіршілік жүргізеді.
9. Үйректұмсық жәндіктерді, ұлуларды және шаянтәрізділерді қорек етеді. Ол жемтігін судың түбінен іздейді.
10. Құрлықта бұл жануар сәл ебедейсіз көрінгенімен, суда өте жақсы жүзеді және сүңгиді.
11. Үйректұмсықтың тұмсығында электр импульстерін сезетін ерекше рецепторлар бар. Бұл оған су астында жемтікті табуға мүмкіндік береді.
12. Көру және иіс сезу қатыспайтын азық табу қабілеті – сирек кездесетін ерекшелік.
13. Сүңгитін кезде үйректұмсықтың көзі мен құлағы жабылып қалады, ал тұмсығы негізгі сезім мүшесіне айналады.
14. Ересек жануардың ұзындығы 40–50 сантиметрге, салмағы 1,5–2,5 килограмға дейін жетеді.
15. Терісі қалың әрі су өткізбейтін, бұл – салқын суда жылуды сақтауға көмектеседі.
16. Жағалауда үйректұмсық ұзындығы 30 метрге дейін жететін ін қазады.
17. Үйректұмсық өте жақсы жасырынады және көбіне жасырын өмір сүреді, адам мен жыртқыштардан аулақ жүреді.
18. Еркек жануарлар көктемде өз аймағын қорғайды және шаншарындағы уын қолданады.
19. Табиғатта бұл жануардың өмір сүру ұзақтығы шамамен 10–12 жыл, ал еркіндік шектеулі жағдайда 17 жылға дейін жетеді.
20. Ерекше түріне қарамастан, үйректұмсық Австралия су экожүйесінде маңызды рөл атқарады.
21. Бұл жануар мемлекет қорғауында, жойылып кету қаупі бар тізімге енгізілген.
22. Үйректұмсықтың омыртқасы өте икемді, бұл оған суда да, құрлықта да шапшаң қозғалуына көмектеседі.
23. Алдыңғы аяқтарында жақсы дамыған жүзу жарғақтары, ал артқы аяқтарында топырақ қазуға көмектесетін тырнақтары бар.
24. Үйректұмсықтың жақ сүйектерінде тіс болмайды, орнына тағамды ұнтақтайтын мүйізді пластинкалар орналасқан.
25. Үйректұмсық туралы алғашқы ғылыми сипаттама XVIII ғасырдың соңында жазылды, ал табылған үлгілерді көпке дейін жасанды деп санаған.
26. Үйректұмсық Австралия мәдениетінде жиі кездеседі – оның бейнесі монеталарда, маркаларда және сувенирлерде қолданылады.

Үйректұмсық – табиғаттың сан қырлы әрі жұмбақ әлемінің нағыз айғағы. Оның таңғаларлық ерекшеліктері мен мінезі жер бетіндегі өмірдің қалайша түрлі бейімделулерге қол жеткізгенін көрсетеді. Осындай жануарларды зерттеу табиғатты сақтаудың және оның байлығына қамқор болудың маңыздылығын еске салады. Үйректұмсық ерекше келбетімен тек ғылымда ғана емес, күллі әлем жұртшылығының жүрегінде де ерекше орынға ие.