Қазақстан тарихында ел руханиятына, мәдениетіне және әдебиетіне ерекше үлес қосқан ұлы тұлғалар аз емес. Солардың бірі – жазушы, публицист, журналист әрі зерттеуші Кемел Тоқаев. Оның шығармалары мен қоғамдық қызметі мыңдаған оқырманның жүрегіне жол тауып, қазақ детектив прозасының дамуына зор әсер етті. Кемел Тоқаевтың өмір жолында қилы кезеңдер, ерлік пен еңбек, ізденіс пен табыс қатар өрілді. Бүгінгі ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың әкесі болған бұл қайраткердің тағдыры мен еңбегі кейінгі буынға тағылым бола алады. Төменде осы ерекше адам туралы қызықты деректер ұсынылған.
- Кемел Тоқаев 1923 жылы Жетісу облысында дүниеге келген. Бұл өңір оның дүниетанымы мен жазушылық стилінің қалыптасуына зор әсер етті.
- Болашақ жазушының балалық шағы қиын кезеңге тап келді, ұжымдастыру мен ауыл өміріндегі өзгерістер оның есінде мәңгі қалды.
- Ұлы Отан соғысына қатысып, ауыр жараланды және ерлігі үшін бірнеше медальмен марапатталды.
- Соғыстан кейін Қазақ мемлекеттік университетінің заң факультетіне түсіп, бұл білім оның шығармаларында жиі көрініс тапты.
- Кемел Тоқаев қазақ детектив жанрының негізін қалаушылардың бірі саналады, осы бағытта көптеген әңгіме мен хикаят жазды.
- Оның ең алғашқы көлемді туындысы – «Сарғалдақ» повесі еді, бұл шығарма оған атақ пен халықтың ықыласын әкелді.
- Жазушылықпен қоса, ол журналистика саласында да белсенді еңбек етті, редактор болып, әлеуметтік және саяси тақырыптарда мақалалар жариялады.
- Оның туындыларында әділдік, ар-ождан, азаматтық парыз секілді ұғымдар басты орын алады. Бұл тақырыптар оқырманға терең ой салады.
- Кемел Тоқаев орыс және шетелдік қаламгерлердің шығармаларын қазақ тіліне аударып, ұлттық мәдениеттің дамуына үлес қосты.
- Әңгімелері мен романдары қарапайым адамдардың ерлігіне, қылмыспен күреске және адамгершілік таңдауына арналды.
- Жазушының еңбектері мемлекеттік марапаттар мен сыйлықтарға ие болды, есімі Қазақстаннан тыс елдерге де танылды.
- Қазақстан Жазушылар одағының белсенді мүшесі болып, жас қаламгерлерге қолдау көрсетті және қазақ әдебиетінің дамуына ықпал етті.
- Кемел Тоқаевтың шығармалары мектеп бағдарламасына енгізілген, жоғары оқу орындарында оқытылады, әдебиетшілер тарапынан зерттелуде.
- Ол еңбекқор, қарапайым әрі қоғамға пайдасын тигізуге ұмтылған жан ретінде есте қалды.
- Қазіргі замандастары оның мейірімділігі мен қайырымдылығын, адамдарға көмек көрсетуге әрдайым әзірлігін ерекше атап өтеді.
- Жазушы тарихқа қызығушылық танытып, мұрағат деректерін жинаған. Бұл оның шығармаларының шынайылығын арттырды.
- Оның кітаптары бірнеше тілге аударылып, әңгімелері одақтық және шетелдік басылымдарда жарияланған.
- Кемел Тоқаевтың отбасында өзара түсіністік пен сыйластық орныққан, ұлы Қасым-Жомарт Тоқаев әкесінің тәрбиесін мақтанышпен еске алады.
- Жыл сайын Қазақстанда Кемел Тоқаевтың құрметіне әдеби байқаулар мен кештер өткізіліп, елдің мәдени мұрасын дәріптеуге жол ашылады.
Кемел Тоқаев – ұлттық әдебиет пен қоғамда өз орнын алған тұлға. Оның өмір жолы – батылдық, кәсіби адалдық және туған елге деген сүйіспеншіліктің үлгісі. Жазушының жарқын бейнесі мен шығармаларына кейінгі буын қызығушылық танытып, жаңа қырынан зерттеуде. Осындай тұлғалардың арқасында қазақ руханиятының қазынасы молайып, ұрпақтар сабақтастығы сақталуда.