Әуе кемесімен планетаны қанша уақытта айналып өтуге болады

Дүниежүзі бойынша саяхаттау әрқашан адамзаттың қызығушылығын туғызып келеді. Қазіргі заманғы технологиялар арқылы жер шарын айналып өту бұрынғыға қарағанда әлдеқайда жылдам әрі қолжетімді болды. Дегенмен, әуе кемесімен планетаны толықтай айналып өтуге қанша уақыт кететіні – әлі күнге дейін көпшіліктің қызығушылығын тудыратын сұрақтардың бірі. Бұл мерзім ұшу түріне, маршрутқа, ауа райы жағдайына және үзілістердің ұзақтығына тәуелді болады. Осы мақаламызда әлемді әуе арқылы айналып өтуге қажетті уақыт пен оған әсер ететін факторларды қарастырамыз.

Планетаны айналып өтуге қажетті негізгі параметрлер

Жердің экваторының ұзындығы шамамен 40 075 километрді құрайды. Бірақ нақты әуе маршруты әрқашан тікелей экватор бойымен өтпейді. Авиакомпаниялар әдетте дозаправка жасау және демалу үшін кейбір қалаларға тоқтайды. Сондықтан ұшу қашықтығы мен уақыты өзгеріп отырады.

• Жаңа ұшақтардың көбісі, мысалы Boeing 787 немесе Airbus A350, сағатына шамамен 900 километр жылдамдықпен ұшады;
• Супердыбыстық ұшақтар өте жылдам болса да, қазіргі уақытта коммерциялық рейстерде сирек қолданылады;
• Маршруттар әдетте полярлық немесе солтүстік ендіктер арқылы өтеді, бұл жолды қысқартады;
• Жел мен ауа райы жағдайлары ұшақтың жылдамдығына және ұшу қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді;
• Техникалық себептер мен экипаждың демалысы үшін қажетті үзілістер жалпы уақыты ұзартады.

Осы себептерге байланысты нақты уақыт әртүрлі болуы мүмкін.

Ең жылдам әлемді айналған рейстер

Авиатарихта бірнеше рекордтық айналымдар бар, олар жолаушылар мен әуекомпаниялар үшін маңызды бағдаршы болып саналады.

1. 1995 жылы Gulfstream IV ұшағы жерді 36 сағат 54 минутта айналып өтті. Бұл көрсеткіш әлі күнге дейін жоғары деңгейде есептеледі және азаматтық авиация үшін үздік рекорд болып табылады.
2. 2019 жылы Emirates компаниясы коммерциялық рейсті ұсынды, ол бірнеше үзіліспен 54 сағатта әлемді айналды. Бұл рейс әдеттегі жолаушыларға қолжетімді және ыңғайлы болды.
3. Супердыбыстық Concorde ұшағы трансатлантикалық бағытты 3 сағат ішінде жүріп өтсе де, толық әлемді айналған коммерциялық рейстерге қатыспады.
4. Ғарыш кемелері, мысалы шаттлдар, жерді 90 минутта айналып өтеді, бірақ олар авиацияға жатпайды.

Бұл деректер әуе кемесінің түрі мен технологиялық мүмкіндіктерін көрсетеді.

Ұшу уақытына әсер ететін факторлар

Айналымның ұзақтығы неге әртүрлі екендігін түсіну үшін негізгі ықпал етуші жағдайларды қарастырайық.

• Әуе кемесінің типі оның максималды және тұрақты жылдамдығын анықтайды;
• Маршрут қауіпсіздік пен ауа райы жағдайларына байланысты таңдалады;
• Дозаправка және экипажды ауыстыру үшін жасалатын үзілістер жалпы уақытты арттырады;
• Желдің бағыты мен күші ұшақтың жылдамдығын өзгертуі мүмкін;
• Әуе қозғалысын басқару және жердегі қызмет көрсету процесінің тиімділігі ұшудың ұзақтығына ықпал етеді.

Бұл факторларды ескере отырып, нақты уақыты есептеу оңай болмайды.

Қазіргі заманғы мүмкіндіктер мен даму перспективалары

Қазіргі авиация әлемді айналу уақытын қысқартуға бағытталған көптеген жаңалықтар ұсынады.

• Ұзақ қашықтыққа ұшатын заманауи лайнерлер дозаправкасыз ұзақ уақыт ұша алады;
• Жаңа отын түрлері мен аэродинамикалық технологиялар энергия үнемдеуді және жылдамдықты жақсартады;
• Полярлық маршруттарды кеңінен қолдану сапарды жылдамдатады;
• Автоматтандырылған басқару жүйелері ұшулардың қауіпсіздігін және жылдамдығын арттырады;
• Қазіргі және болашақтағы супердыбыстық және гипердыбыстық ұшақтар сапар уақытын айтарлықтай қысқартуы мүмкін.

Бұл үрдістер саяхаттарды жылдам әрі қолайлы етеді.

Әуе кемесімен әлемді айналып өту – авиация жетістіктерінің көрінісі. Әрбір рейстің ерекшеліктері мен уақыты әртүрлі, бірақ технологиялар дамыған сайын бұл сапарлар жылдамырақ және қолжетімдірек болуда. Жылдамдық – тек техникалық мүмкіндік емес, сондай-ақ мұқият жоспарлау мен үйлесімді жұмыстың нәтижесі. Сондықтан алдағы жылдары ғаламшарды айналып өту әлдеқайда ыңғайлы әрі қызықты сапарға айналады.