Панама және оның каналы туралы 22 қызықты деректер

Панама географиялық орналасуымен ғана емес, әйгілі инженерлік жетістігі – Панама каналымен де ерекше орын алады. Бұл ел екі континентті және екі мұхитты жалғап, халықаралық сауда мен аймақтық мәдениеттің маңызды орталығына айналды. Панама табиғи байлығы мен биоалуантүрлілігі, сондай-ақ тарихымен де танымал, онда әртүрлі халықтардың тағдыры тоғысқан. Елді кесіп өтетін канал адамзаттың инженерлік дарыны мен жаһандық дамудың символына айналды. Панама мен оның каналындағы қызықты деректермен танысу арқылы осы шағын, бірақ ықпалды мемлекеттің мәнін тереңірек түсінуге болады.

1. Панама Солтүстік және Оңтүстік Американың арасындағы жіңішке мойнақта орналасқан, бұл оны екі құрлық арасындағы табиғи көпірге айналдырады.
2. Елде ресми екі мемлекеттік тіл бар – испан және ағылшын, бірақ халықтың басым бөлігі испан тілінде сөйлейді.
3. Панама каналы Атлант және Тынық мұхиттарын жалғайды, бұл екі су айдыны арасындағы теңіз жолын шамамен 8 мың километрге қысқартады.
4. Каналдың ұзындығы шамамен 80 километрді құрайды, ал оны кесіп өтуге орта есеппен 8-10 сағат қажет.
5. Каналды салуға алғаш рет XIX ғасырдың соңында француздар талпынды, алайда аурулар мен қаржылық қиындықтарға байланысты жоба аяқталмай қалды.
6. Америкалықтар құрылысты 1914 жылы аяқтады, бұл оқиға XX ғасырдың ең ірі инженерлік жетістіктерінің бірі ретінде тарихта қалды.
7. Құрылыс кезінде шамамен 25 мың жұмысшы тропикалық аурулар, апаттар мен ауыр еңбек жағдайларынан қаза тапты.
8. Шлюз жүйесі кемелердің әртүрлі су деңгейіне көтерілуіне және түсуіне мүмкіндік береді, бұл каналдағы биік-аласа жерлерден өтуге жағдай жасайды.
9. Канал маңында сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктер мекендейтін қалың тропикалық ормандардан тұратын ерекше экожүйе орналасқан.
10. Каналдың жұмыс істеуі үшін арнайы жасалған Гатун көлі бір кездері әлемдегі ең үлкен жасанды көл саналды.
11. 1999 жылға дейін канал АҚШ-тың бақылауында болды, кейін Панама толықтай иелік етті.
12. 2016 жылы канал кеңейтіліп, үлкенірек – нео-панамакс деп аталатын кемелердің өтуіне мүмкіндік берілді.
13. Панамада Тынық және Атлант мұхиттары арасындағы ең қысқа құрлық жолы бар – ол тікелей 50 километрге жуық.
14. Каналды жыл сайын 13 мыңнан астам кеме кесіп өтеді, бұл елдің экономикасына айтарлықтай кіріс әкеледі.
15. Панама жағалауындағы суларда кит, дельфин және сирек кездесетін тасбақа түрлері мекендейді.
16. Панама каналы өзінің ауқымы мен әсерлі тарихының арқасында бірнеше фильмдер мен деректі картиналарға арқау болған.
17. Ел астанасы Панама-Ситиді жиі «Латын Америкасының Сингапуры» деп атайды, себебі қалада заманауи архитектура мен серпінді өмір салты үйлескен.
18. Мемлекетте көптеген шетелдік компаниялар тіркелген, себебі Панама әлемдегі ең ірі офшорлық орталықтардың бірі саналады.
19. Панама арқылы әйгілі Панамерикалық магистраль өтеді, ол Аляскадан Оңтүстік Американың оңтүстігіне дейін жалғасады.
20. Ел аумағында мыңнан астам арал бар, олардың ең ірілері – Сан-Блас және Перл-Айландс архипелагтары.
21. Панамада климат бірқалыпты – жыл бойы жылы әрі ылғалды, бұл ауыл шаруашылығы мен туризм үшін қолайлы.
22. Панама Латын Америкасындағы ең жылдам дамып келе жатқан экономикалардың бірі, оған тиімді географиялық орны мен ашық саясаты ықпал етіп отыр.

Панама мен оның каналы – география, тарих пен инженерияның бірігуі арқылы әлемдік сауда мен тұтас аймақтың дамуын түбегейлі өзгерткен ерекше құбылыс. Бұл ел әлі де стратегиялық маңызы зор торап болып, түрлі халықтар мен экономикалық ағындарды байланыстырып отыр. Оның табиғи және мәдени ерекшеліктерін білу шағын мемлекеттердің жаһандық үдерістердегі рөлін жақсы түсінуге мүмкіндік береді әрі жаңа жетістіктерге жетелейді.