Сьерра-Невада туралы 19 қызықты фактілер

Табиғатта өзіндік ерекшелігі мен сұлулығы бар көптеген аймақтар кездеседі. Солардың бірі – Сьерра-Невада тау жүйесі, ол өзінің қайталанбас көріністерімен, биік шыңдарымен және бай табиғатымен талай саяхатшы мен зерттеушінің жүрегін баурады. Бұл мекенде ақ қар жамылған таулар, мөлдір көлдер мен ерекше флора мен фауна үйлесім тапқан. Сьерра-Невада тек әсем көріністерімен ғана емес, түрлі тарихи, географиялық және мәдени фактілерімен де таңғалдырады. Осы мақалада аталмыш тау жүйесіне қатысты он тоғыз қызықты дерекпен танысып, оның табиғаты мен ерекшеліктерін жақыннан тануға мүмкіндік аласыз.

1. Сьерра-Невада Солтүстік Американың батысында орналасқан және Калифорния мен Невада штаттарының шекарасы бойымен 600 километрден астам қашықтыққа созылып жатыр.
2. «Сьерра-Невада» атауы испан тілінен аударғанда «қар басқан тау тізбегі» деген мағына береді. Бұл атау өңірдің табиғи бейнесін толық сипаттайды.
3. Осы тау жүйесінде Америка Құрама Штаттарының материктегі ең биік нүктесі – Уитни тауы орналасқан. Оның биіктігі теңіз деңгейінен 4418 метрге жетеді және талай альпинистің арманына айналған.
4. Мұнда әйгілі Йосемити ұлттық паркі орналасқан, ол алып секвойялары, гранитті жартастары және көркем сарқырамаларымен танымал. Бұл жерге жыл сайын миллиондаған турист келеді.
5. Дәл осы жерде Жер шарындағы ең көне ағаштардың бірі – қылқан жапырақты қылшықты қарағай (Pinus longaeva) өседі, олардың жасы төрт жарым мың жылдан асады.
6. Сьерра-Невада – АҚШ-тағы ең қарлы тау жоталарының бірі. Кейбір жерлерде қар жаздың өзінде ерімей, табиғатқа ерекше көрік береді.
7. Бұл тауларда Калифорния үшін аса маңызды өзендер – Сакраменто мен Сан-Хоакин бастау алады. Олар өңірді сумен қамтамасыз етуде және ауыл шаруашылығын қолдауда шешуші рөл атқарады.
8. Таулар ауа ағындары үшін табиғи кедергі қызметін атқарады, сондықтан жотаның батыс және шығыс беткейлерінің климаты айтарлықтай ерекшеленеді. Бір жағында ылғал басым болса, екінші жағында шөлейтті аймақтар орналасқан.
9. Бұл өңірде 400-ден астам жануар түрі мен 1600-ден астам өсімдік түрі тіршілік етеді, олардың арасында тек осы жерде ғана кездесетін сирек және эндемик түрлері бар.
10. Сьерра-Невада минералдарға бай және XIX ғасырда «алтын безгегі» кезінде байлық іздеген мыңдаған адамды өзіне тартқан.
11. Тауларда көптеген көркем көлдер орналасқан, олардың ең ірісі – Тахо көлі. Бұл көл өзінің кристалдай таза суымен және ерекше экожүйесімен белгілі.
12. Биіктік айырмашылығы үлкен болғандықтан, Сьерра-Невадада климаттық белдеулердің алуан түрлілігі кездеседі – субальпілік шалғындардан бастап, құрғақ шөлейтті беткейлерге дейін.
13. Өңірде жергілікті байырғы халықтардың дәстүрлері сақталған, олар осы күнге дейін жергілікті мәдениет пен фольклорға әсер етеді.
14. Сьерра-Невада – қысқы спорт түрлерімен айналысатындардың сүйікті орны. Мұнда тау шаңғысы, сноубординг және альпинизммен айналысуға тамаша мүмкіндік бар. Әр маусымда мыңдаған спортшы мен демалушылар осында келеді.
15. Таудың бойында көптеген туристік соқпақтар орналасқан, олардың ішінде ең әйгілісі – ұзындығы төрт мың километрден асатын Pacific Crest Trail бағыты.
16. Мұнда қар барысы мен сиерра қызыл аяқты бақасы сияқты сирек кездесетін жануарлар мекендейді және олар АҚШ-тың Қызыл кітабына енгізілген.
17. Сьерра-Невадада Солтүстік Америкадағы ең ірі монолит – Эль-Капитан орналасқан. Оның биіктігі 900 метрге жуық және ол әлемдегі ең танымал жартастардың бірі.
18. Өңір геолог, биолог және климат зерттеушілерінің қызығушылығын тудырады, олар бұл жерде таулардың пайда болу процесін, ауа райының ерекшеліктері мен биологиялық әртүрлілікті зерттейді.
19. Табиғи сұлулығы мен қуатына қарамастан, Сьерра-Невада климаттың өзгеруі, орман өрттері және адам әрекеті салдарынан осал күйге түсуде. Сондықтан бұл аймақты сақтау – маңызды мәселелердің бірі.

Сьерра-Невада – тек тау жүйесі ғана емес, бұл – тарих, табиғат және шабыт тоғысқан ерекше мекен. Мұндай деректерді білу осы өңірдің неге аса құнды екенін, неге саяхатшылар мен ғалымдарды өзіне баурап алатынын терең түсінуге мүмкіндік береді. Бұл таулардағы үйлесім мен алуан түрлілік болашақ ұрпақ үшін табиғатты сақтау қажеттігін еске салады.