Сүліктер және олардың қолданылуы туралы 16 қызықты деректер

Сүліктер адамда ежелден-ақ әртүрлі эмоция тудырған – біреулер олардан қорықса, енді біреулер оларды табиғаттың таңғажайып жаратылысы деп санайды. Бұл ұсақ, бірақ ерекше жәндіктер тек табиғи экожүйеде ғана емес, медицинада да маңызды рөл атқарады. Оларды емдік мақсатта екі мың жылдан астам уақыт бойы пайдаланып келеді және бұл тәсіл заманауи технологиялар дәуірінде де өзектілігін жоғалтқан жоқ. Ғалымдар сүліктердің адам ағзасына тигізетін оң әсерін ғылыми тұрғыдан дәлелдеп отыр. Төменде осы қызық тіршілік иелері мен олардың пайдасына қатысты ең маңызды деректер келтірілген.

1. Сүліктер сақиналы құрттар тобына жатады, олардың шамамен 700 түрі белгілі. Бірақ медициналық мақсатта негізінен Hirudo medicinalis деп аталатын түрі ғана қолданылады.
2. Көптеген сүліктер тұщы су айдындарында – көлдерде, тоғандарда және батпақтарда мекендейді, дегенмен кейбір түрлері теңіз суларында да өмір сүре алады.
3. Көптеген паразиттерден айырмашылығы, сүлік иесінің денесінде тұрақты өмір сүрмейді. Ол қанмен қоректену үшін қысқа уақытқа ғана жабысады да, кейіннен өздігінен түсіп қалады.
4. Сүліктің ауыз қуысында үш хитин тісі бар, олардың іздері теріде Y тәрізді пішінде қалады.
5. Сүліктің сілекейінде жүзден астам белсенді заттар бар, олардың ішіндегі ең маңыздысы – гирудин, ол қанды ұйытуға жол бермейді.
6. Гирудиннің әсерінен жарадан қан бірнеше сағат бойы тоқтамай ағып тұрады, бұл қан айналымын жақсартып, тамырларды тазартады.
7. Ежелгі Мысыр мен Үндістанда сүліктер заманауи медицина пайда болмай тұрып-ақ емдеуде кеңінен қолданылған. Оларды ағзадағы тепе-теңдікті қалпына келтіретін табиғи құрал деп санаған.
8. XVIII–XIX ғасырларда Еуропада сүлікпен емдеу ең танымал медициналық әдістердің бірі болды. Оларды бас ауруынан бастап қан қысымына дейінгі түрлі дерттерге қарсы қолданған.
9. Қазіргі медицина сүліктерге деген қызығушылықты қайта жандандырды. Ғалымдар гирудиннің антикоагулянттық қасиетін ашқаннан кейін, оны тромбоз, варикоз және операциядан кейінгі қалпына келу кезінде қолдана бастады.
10. Медициналық сүліктер арнайы биофабрикаларда өсіріледі. Бұл олардың тазалығын қамтамасыз етіп, жұқпалы аурулардың таралу қаупін жояды.
11. Әрбір сүлік бір рет қана қолданылады. Бұл емделушілер арасында жұқтыру қаупін болдырмау үшін қатаң сақталатын ереже.
12. Сүлік тістеген кезде адам аздап шаншу сезеді, бірақ ауырсыну болмайды, себебі сілекей құрамындағы табиғи анестетиктер ауырсынуды басады.
13. Гирудотерапия косметологияда да кеңінен қолданылады. Сүліктер терідегі қан айналымын жақсартып, жасушалардың жаңаруын жеделдетеді, нәтижесінде тері балғын әрі сергек көрінеді.
14. Хирургияда сүліктердің көмегімен қайта тігілген немесе трансплантацияланған мүшелердің қан айналымы жақсартылады. Олар қан іркілісінің алдын алып, тіндердің өлу қаупін азайтады.
15. Кейбір елдерде гирудотерапия ресми емдеу әдісі ретінде мойындалған және дәрігердің бақылауымен жүргізіледі. Бұл оның қауіпсіз әрі тиімді болуына мүмкіндік береді.
16. Ғалымдар сүліктердің қасиеттерін әлі де зерттеп келеді. Қазіргі таңда олардың ферменттері негізінде қан ұйығыштарын ерітетін және жүрек-қан тамырлары ауруларына қарсы дәрілер жасалуда.

Сүліктер – табиғаттың ерекше сыйы әрі адамға пайдалы тіршілік иелері. Олардың бірегей биологиялық қасиеттері ежелгі дәстүр мен заманауи медицинаны ұштастырып отыр. Бұл кішкентай жаратылыстардың адам денсаулығын сақтаудағы маңызы орасан зор, ал болашақта олардан алынған заттар көптеген ауруларға қарсы жаңа дәрілердің негізіне айналуы әбден мүмкін.