Салыстырмалылық теориясын жасаушы Альберт Эйнштейн туралы 37 қызықты деректер

Ғылыми жаңалықтар кейде адамдардың бүкіл әлем туралы түсінігін түбегейлі өзгертеді, бірақ Альберт Эйнштейн еңбектеріндей терең ықпал еткен идеялар өте аз. Оның кеңістік, уақыт және энергия жайлы ойлары физиканың жаңа бағыттарының дамуына жол ашты. Ғалымның өмірбаяны табандылықтың, ой еркіндігінің және шынайы қызығушылықтың ғылымға қалай серпін беретінін дәлелдейді. Оның тұлғасына қатысты көптеген деректер зерттеушінің ерекше мінезін көрсетеді. Мұндай мәліметтермен танысу еңбек жолының маңызын тереңірек түсінуге көмектеседі.

1. Альберт Эйнштейн Германияның Ульм қаласында дүниеге келді. Көп ұзамай отбасы Мюнхенге көшіп, әкесі шағын кәсіп ашты. Ғалымның балалық шағы тыныш өтті. Сол орта оның техникаға деген ерте қызығушылығын оятты.
2. Жас кезінен табиғат құбылыстарына құмар болды. Ол компастың қалай жұмыс істейтінін түсінуге тырысып, көрінбейтін күштерді түсіндіруге талпынды. Мұндай ойлар ғылыми ізденіске деген қабілетін қалыптастырды. Ерте байқалған қызығушылық болашақ жолды айқындады.
3. Мектепте оқу оған бірқалыпты жүрмеді. Қатаң тәртіп пен ережелерді ұнатпады. Өздігінен зерттегенді ұнататын. Сол себепті кей мұғалімдер оны тәртіпсіз оқушы деп санады.
4. Физикаға қызығушылығы геометрия оқулығынан басталды. Ондағы дәлелдер мен логикалық құрылым оған ерекше әсер етті. Есептердің айқындығы оны таңғалдырды. Осы сәт ғылымға бет бұрудың алғашқы қадамы болды.
5. Қаржылық қиындықтарға байланысты отбасы Италияға қоныс аударды. Жаңа орта оған еркіндік берді. Эйнштейн физиканы өздігінен оқи бастады. Бұл тәжірибе оның өз бетімен білім алуға қабілетті екенін көрсетті.
6. Кейін ол Швейцариядағы Политехникалық мектепке түсті. Сабақтар күрделі болғанымен, ол стандарттан тыс шешімдерді іздегенді ұнатты. Кей профессорлар оның тәсілін дұрыс бағаламады. Дегенмен ол лекция тыңдағаннан гөрі ғылыми мақалаларды оқуды жөн көретін.
7. Оқуды бітірген соң бірден мұғалімдік қызмет таба алмады. Содан Берн қаласындағы патент бюросында жұмыс істеуге мәжбүр болды. Онда әртүрлі техникалық жобаларды талдап, мәнін қысқа әрі анық жеткізуді үйренді. Бұл тәжірибе оның аналитикалық қабілетін дамытты.
8. Патент бюросында жұмыс істеген жылдар ерекше жемісті болды. 1905 жылы ол бірден бірнеше революциялық зерттеу жариялады. Олардың ішінде фотоэффект, броундық қозғалыс және арнайы салыстырмалық теориясы бар. Бұл жыл «ғажайып жыл» деп аталды.
9. Фотоэффект туралы мақаласы жарық табиғаты жөніндегі жаңа тұжырым ұсынды. Ол жарықты кванттар түрінде қарастырды. Бұл жаңалық энергия мен материяның байланысын тереңірек түсінуге мүмкіндік берді. Кейін ол осы жұмыс үшін Нобель сыйлығын алды.
10. Броундық қозғалыс жөніндегі зерттеу атомдардың бар екенін дәлелдей түсті. Эйнштейн микробөлшектердің қозғалысын сипаттайтын теңдеулер жасады. Бақылаулар оның қорытындыларының дұрыс екенін көрсетті. Бұл еңбек атомдық теорияны нығайтты.
11. Арнайы салыстырмалық теориясы уақыт туралы көзқарасты өзгертті. Теорияға сәйкес жарық жылдамдығы өзгермейді. Кеңістік пен уақыт біртұтас құрылым құрайды. Бұл түсінік бұрынғы көзқарастарға қайшы келді.
12. Ең әйгілі формула да сол кезеңде пайда болды. Ол масса мен энергия арасындағы байланысын көрсетеді. Бұл тұжырым материяның сәулеге айналуы мүмкін екенін дәлелдеді. Формула көптеген болашақ зерттеуге негіз болды.
13. Эйнштейн гравитация табиғатын түсіндіруге талпынды. Ол кеңістік қисықтығын қарастыру қажеттігін айтты. Бұл бағыт көп жылға созылды. Кейін ол жалпы салыстырмалық теориясын қалыптастырды.
14. Теория жарықтың ауыр денелер жанынан өткенде бұрылатынын болжады. Бұл құбылыс кейін аспан бақылаулары арқылы дәлелденді. Нәтиже ғалымның беделін әлемге танытты. Сол кезден бастап оның есімі ғылым символына айналды.
15. Ғалым тұжырымдары космологияны түбегейлі өзгертті. Теория қара құрдымдар сияқты күрделі нысандарды сипаттауға мүмкіндік берді. Әлем құрылымы жөніндегі модельдер нақтыланды. Астрофизикада жаңа дәуір басталды.
16. Көпшілікке күрделі формулаларды түсіндіру оңай болмады. Эйнштейн мысалдар мен теңеулерді қолданғанды жөн көрді. Осындай тәсіл ғылыми ойларды қолжетімді етті. Сол арқылы ол танымал дәрежеге жетті.
17. Күнделікті өмірде қарапайым адам болды. Ресми жиындарды ұната бермейтін. Жұмыс үстелінің жанында уақыт өткізуді жақсы көрді. Ғылыми әңгімелер оған ерекше қуаныш әкелді.
18. Жас кезінен скрипкада ойнады. Музыка оның көңілін тыныштандырып, ойлануға көмектirdi. Өмір бойы жанынан тастамаған аспап болды. Шығармашылық шабыт ғылыми жұмысына әсер ететін.
19. Екінші дүниежүзілік соғыс басталар алдында АҚШ-қа қоныс аударды. Еуропадағы жағдай қауіпті бола түсті. Эмиграция оның өмірін сақтап қалды. Америкада ол ғылыми қызметін жалғастырды.
20. Принстон университетінде профессор болды. Теориялық физикамен айналысты. Оның дәрістеріне әлемнің әр түкпірінен студенттер келді. Білім беру процесінен ләззат алды.
21. Эйнштейн бейбітшілік пен адамгершілік идеясын қолдады. Соғыс пен қатігездікке қарсы пікір айтты. Жариялаған көзқарасы тұрақты және анық болды. Әлем қауымдастығы оның ұстанымын құрметтеді.
22. Ол АҚШ президентіне жолданған хатқа қол қойды. Хатта басқа елдердің қауіпті қару шығару мүмкіндігі туралы ескертілді. Бұл маңызды бағдарламаның басталуына ықпал етті. Кейін ғалым осы шешімнің салдарына өкініш білдірді.
23. Эйнштейн әскери жобаларға қатысқан жоқ. Бар күшін табиғаттың жалпы заңдылықтарын іздеуге арнады. Ол барлық күшті біріктіретін теория жасауға талпынды. Бұл арман орындалмай қалды.
24. Әлемнің көптеген ғылыми ұйымдары оған әртүрлі марапаттар берді. Ғалымдар оның еңбегін аса жоғары бағалады. Ол үшін бастысы – білімді кеңейту болатын. Марапаттар оның көзқарасына әсер етпеді.
25. Ол әлеуметтік мәселелерге белсенді араласты. Адам құқықтарын қорғауға атсалысты. Оның сөзі қоғамға ықпал ететін. Осы әрекеттер оның беделін арттырды.
26. Эйнштейн адамзаттың болашағы туралы жиі ойланды. Білім беру жүйесін жақсарту қажет екенін айтты. Ғылым қоғамға пайда әкелуі тиіс деп санады. Мұндай көзқарас жас буынға әсер етті.
27. Ол жақсы юмор сезіміне ие болды. Қиындықтарға мысқылмен қарайтын. Жеңіл мінез кедергілерді жеңілдетті. Айналасындағы адамдар оның ашықтығын ұнатты.
28. Тілін шығарып түсірілген әйгілі сурет әлемге тарады. Бұл образ оның еркін мінезін көрсетті. Фото мәдени символға айналды. Бүгінде ол жиі қолданылады.
29. Эйнштейннің есте сақтау қабілеті ерекше болған. Көп мәліметті оңай жаттап, ұзақ уақыт есте сақтай алған. Бұл қасиет күрделі есептерді талдауға көмектесетін. Ойлау жүйесінің қуатын арттырды.
30. Ол жалғыздықты бағалайтын. Тыныштықта ойланып, идеяларды қалыптастыруға мүмкіндік табатын. Мұндай орта күрделі ойларға ықпал жасайтын. Бұл әдет өмірінің соңына дейін сақталды.
31. Ғалым серуендеуді ұнатты. Жаяу жүру оның ойын жинақтайтын. Көп идея серуен кезінде пайда болды. Табиғи ортаның тыныштығы шабыт сыйлайтын.
32. Ол әріптестерімен белсенді хат жазысып отырды. Хаттарында терең ойлар мен ғылыми пікірлер жазылған. Бұл құжаттар құнды мұраға айналды. Бүгінде зерттеушілер оларды жан-жақты талдайды.
33. Эйнштейн жас физиктерге қолдау көрсетті. Кеңес беріп, бағыт-бағдар көрсететін. Оның ілімі көптеген шәкіртке әсер етті. Кейбірі әлемге танымал ғалым болды.
34. Ол қайырымдылықпен айналысты. Білім беру және медицина саласына көмек көрсететін. Бұл әрекеттер көптеген адамға пайда әкелді. Жомарттық оның тұлғасының бір бөлігіне айналды.
35. Эйнштейн есімі интеллект символына айналды. Оның аты данышпандықпен байланыстырылады. Мұндай атақ жалпы мәдениетте берік орнықты. Ол ақыл-ойдың эталоны ретінде қабылданады.
36. Қайтыс болғаннан кейін оның миын зерттеді. Ғалымдар ерекше құрылымдық ерекшеліктер тапқанын айтты. Алайда олардың пікірлері біржақты болмады. Бұл тақырып әлі талқыланады.
37. Эйнштейннің мұрасы әлі де ықпалын жоғалтқан жоқ. Оның идеялары қазіргі технологиялардың негізінде жатыр. Көптеген ғылыми құрылғылар оның формулаларына сүйенеді. Оның еңбектері әлемді тану тәсілін өзгертті.

Альберт Эйнштейн адамзат тарихында ерекше орын алған тұлға болып қала береді. Оның ғылыми идеялары жаңа бағыттарды дамытып, көптеген жаңалықтың тууына ықпал етті. Ғалымның өмір жолы табандылықтың және шынайы қызығушылықтың қандай нәтижеге жеткізетінін дәлелдейді. Оның мұрасы әлі де зерттеліп, болашақ буынға шабыт болып келеді.