Ескендір Зұлқарнайын туралы 32 қызықты деректер

Адамзат тарихында аты ұлылықтың және жаңа көкжиектерге ұмтылыстың символына айналған тұлғалар бар. Олар дүниені өзгертті, мемлекеттер құрды және мыңдаған жылдар өтсе де ұмытылмайтын мұра қалдырды. Солардың ішінде ең танымалдарының бірі – Александр Македонский. Оның жорықтары көне дәуірдің картасын түбегейлі өзгертті, ал тұлғасы сансыз аңыздарға арқау болды. Александрдың ғұмыры мен ерліктері тарихшыларды да, қарапайым адамдарды да әлі күнге дейін қызықтырады. Төменде оның өмірі мен мұрасын жақсырақ түсінуге көмектесетін отыз екі дерек келтірілген.

1. Александр Македонский біздің дәуірімізге дейінгі 356 жылы Македония астанасы Пеллада дүниеге келді. Әкесі – патша Филипп II, анасы – Олимпиада еді.
2. Ол жас кезінен әскери тәртіп пен патшалық міндеттер аясында тәрбиеленді. Бала кезінде-ақ көшбасшылық қабілеттерін көрсетті.
3. Александрдың ұстазы әйгілі философ Аристотель болды. Ол шәкіртіне ғылымға, әдебиетке және білімге деген сүйіспеншілік дарытты.
4. Болашақ қолбасшы тарих пен мифологияға ерекше қызығушылық танытты. Ол өзін Геракл мен Ахиллдың ерліктерімен салыстыруды армандады.
5. 16 жасында Александр уақытша Македония билеушісі міндетін атқарды. Бұл оның алғашқы басқару тәжірибесі болды.
6. Ол батылдығымен және шешім қабылдау қабілетімен ерекшеленді. Жас кезінде-ақ шайқастарға қатысып, ержүректігін дәлелдеді.
7. 20 жасында Александр әкесі Филипп II қаза тапқаннан кейін патша болды. Бұл кезде Парсыға қарсы жорыққа дайындық жүріп жатқан еді.
8. Оның әскері македон фаланкасынан, одақтастардан және жалдамалылардан құралды. Әртүрлі әскер түрлерін біріктіру қабілеті табысының негізі болды.
9. Алғашқы ірі шайқастардың бірі Граник өзенінде өтті. Жеңіс Александрға Кіші Азияға жол ашты.
10. Біздің дәуірімізге дейінгі 333 жылы Исс шайқасында ол парсы патшасы Дарий III әскерін талқандады. Бұл маңызды бетбұрыс болды.
11. Жеңістен кейін Александр Финикия мен Мысырды бағындырды. Мысырда ол Александрия қаласын негіздеп, оны ғылым орталығына айналдырды.
12. Мысырда оны перғауын ретінде таныды. Жрецтер оны құдай Амонның ұлы деп жариялады.
13. Біздің дәуірімізге дейінгі 331 жылы Гавгамелы түбіндегі шайқаста Александр түпкілікті жеңіске жетті. Осыдан кейін Парсы империясы құлады.
14. Ол жеке батылдығымен танылды. Жауынгерлерімен бірге алдыңғы шепте шайқасып, өмірін қатерге тікті.
15. Жеңімпаз гректер мен бағындырылған халықтарды біріктіруге ұмтылды. Ортақ заңдар енгізіп, аралас некелерді қолдады.
16. Оның жорықтары Үндістанға дейін жетті. Мұнда әскер қатты қарсылық көргенімен, бірқатар табыстарға жетті.
17. Гидаспа шайқасында үнді патшасы Порға қарсы соғысты. Жеңістен кейін Александр оған құрмет көрсетіп, билігін сақтап қалуға мүмкіндік берді.
18. Әскер ұзақ жорықтардан шаршады. Беас өзенінде олар әрі қарай жүрмейміз деп бас тартты, сондықтан патша кері қайтуға мәжбүр болды.
19. Александрдың даңққұмарлығы ерекше еді. Ол әлемнің шетіне жетіп, бүкіл адамзаттың әміршісі болуды қалады.
20. Жауланған жерлерде ол ондаған жаңа қала салды. Көпшілігі Александрия деп аталып, сауда мен мәдениеттің орталығына айналды.
21. Ол жергілікті халықтардың мәдениетіне назар аударды. Кейде шығыс дәстүрін қабылдап, шығыс киімдерін киді.
22. Александр жаңа жорықтарды жоспарлады. Оның ішінде Арабияға бағытталған экспедиция да болды, бірақ ол орындалмай қалды.
23. Қоршаған ортасы патшаның тым жоғары көтерілуінен қауіптенді. Кейбірі оны өзін құдайға теңеді деп айыптады.
24. Ол мінезі қатал әрі қызуқандылығымен танылды. Кейде өкінетін қателіктер де жасады.
25. Александр біздің дәуірімізге дейінгі 323 жылы Вавилонда қайтыс болды. Оның жасы небәрі 32-де еді.
26. Өлімінің себебі әлі күнге дейін жұмбақ. Нұсқалардың арасында ауру, улану және жарақат салдары айтылады.
27. Ол қайтыс болғаннан кейін ұланғайыр империясы ыдырады. Оның қолбасшылары жерлерді бөлісіп, жаңа мемлекеттер құрды.
28. Оның денесі ұзақ уақыт бойы жерленбей жүрді, кейін Александрияға жеткізілді. Мұнда арнайы кесенеге қойылды, бірақ ол кейін жоғалды.
29. Александр тарихта ең ұлы қолбасшылардың бірі ретінде қалды. Оның тактикасы бүгінгі күнге дейін әскери салада зерттеледі.
30. Ол көптеген ұрпаққа шабыт берді. Тұлғасы аңыздар мен әдеби шығармаларда бейнеленді.
31. Оның мұрасы тек жаулап алулармен шектелмейді. Шығыс пен Батыс мәдениеттерін жақындастыруда үлкен рөл атқарды.
32. Александр Македонский күштің, амбицияның және жаңа көкжиектерге ұмтылыстың символы болып қалды. Оның есімі адамзат тарихына мәңгі жазылды.

Александр Македонский тек данышпан қолбасшы ғана емес, түрлі халықтарды біріктіре білген тұлға болды. Оның жеңістері дүниежүзілік тарихтың бағытын өзгертті, ал негізін қалаған қалалары мен мәдени орталықтары кейінгі ұрпаққа әсер етті. Оның бейнесі батылдықтың және ұлы істерге деген ұмтылыстың үлгісі саналады. Бір адамның ерік-жігері мен таланты бүкіл әлемнің тағдырын өзгерте алатынын оның өмірі дәлелдейді.