Луи Пастер туралы 29 қызықты деректер

Ғылыми жетістіктер бір сәтте тумайды – олардың артында еңбекқорлық, байқағыштық пен табандылық тұрады. Медицина тарихында аты алтын әріппен жазылған тұлғалардың бірі – Луи Пастер. Оның ашқан жаңалықтары миллиондаған адамның өмірін сақтап қалды және адамзаттың гигиенаға, ауруларға және тағам қауіпсіздігіне көзқарасын түбегейлі өзгертті. Бұл ғалым тек зерттеуші ғана емес, түрлі ғылым салаларын біріктіре алған жаңашыл тұлға болды. Пастердің еңбектері микробиология ғылымының негізін қалап, стерилизация мен вакцинацияның заманауи тәсілдеріне жол ашты. Төменде ұлы ғалымның өмірі мен еңбектеріне байланысты 29 қызықты дерек берілген.

1. Луи Пастер 1822 жылдың 27 желтоқсанында Францияның Доль атты шағын ауылында былғары шеберінің отбасында дүниеге келді. Балалық шағы қарапайым жағдайда өтті, бұл оны еңбекқорлық пен қарапайымдылыққа үйретті.
2. Жас кезінде ол ғылымға емес, сурет өнеріне қызықты. Оның қолынан шыққан бірнеше портрет қазірге дейін сақталған және табиғи көркем қабілетін дәлелдейді.
3. Ғылымға деген нақты қызығушылығы Париждің Жоғары педагогикалық мектебінде оқып жүргенде оянды. Сол жерде ол алғашқы химиялық тәжірибелерін жасап, болашақ жаңалықтарына жол ашты.
4. Бала кезінде ол үздік оқушылардың қатарына кірмеді және жиі орташа баға алатын. Алайда табандылығы мен жүйелі еңбегі оны ғылым биігіне жеткізді.
5. Алғашқы маңызды еңбектерінің бірі – шарап қышқылының кристалдарын зерттеу. Пастер молекулалардың кеңістіктегі құрылымы әртүрлі болатынын дәлелдеп, стереохимияның дамуына жол ашты.
6. Бұл жаңалығы кейбір заттардың поляризацияланған жарықпен әртүрлі әрекеттесетінін түсінуге мүмкіндік берді. Осылайша ол молекулалық асимметрия ұғымын алғаш енгізді.
7. Луи Пастер тіршіліктің өздігінен пайда болуы туралы теорияны теріске шығарған ғалым ретінде тарихқа енді. Ол микроорганизмдер сыртқы ортадан енетінін ғылыми жолмен дәлелдеді.
8. Бұл тұжырымды ол ерекше пішінді мойны бар колбамен жасаған тәжірибесі арқылы көрсетті. Сол тәжірибе ғылыми дәлел мен бақылаудың үлгісіне айналды.
9. Осы еңбектер микробиология ғылымының бастамасы болды. Ол микроорганизмдердің тіршілік пен аурулардағы рөлін ашып көрсетті.
10. Пастер шіру мен ашу процесін химиялық реакциялар емес, микроорганизмдердің әрекеті тудыратынын дәлелдеді. Бұл жаңалық тамақ өнеркәсібіне төңкеріс әкелді.
11. Оның зерттеулері арқылы адамдар сүт пен шараптың бұзылуын болдырмаудың жолын тапты. Пастер өнімдерді белгілі температурада қыздыру арқылы бактерияларды жою әдісін ұсынды.
12. Бұл тәсіл кейін ғалымның құрметіне «пастерлеу» деп аталды және бүгінде бүкіл әлемде қолданылады.
13. Луи Пастер ветеринария саласында да үлкен жаңалық ашты. Ол күйдіргіге қарсы алғашқы вакцинаны жасап, мыңдаған мал мен фермерді шығыннан құтқарды.
14. Оның вакцина жасау әдісі ауру қоздырғышын әлсіретуге және ағзаның иммундық жауабын қалыптастыруға негізделді.
15. Ең әйгілі жетістігі – құтыруға қарсы вакцинаның жасалуы. Бұл жаңалық адамзат тарихындағы медицина саласындағы үлкен бетбұрыс болды.
16. Алғаш рет бұл вакцина құтырған ит тістеген Жозеф Мейстер есімді балаға егілді. Нәтижесінде бала толық сауығып кетті.
17. Медициналық білімі болмаса да, оның еңбектері сол дәуірдің көптеген дәрігерлерінің зерттеулерінен маңыздырақ болды.
18. Пастер зертханалардағы тазалық пен құралдардың стерильдігін ерекше талап етті. Оның пікірінше, тәртіп пен ұқыптылық – табысты тәжірибенің кепілі.
19. Оның жұмыстары ауруханаларда гигиеналық нормаларды енгізуге ықпал етіп, операциядан кейінгі инфекциялардың азаюына себеп болды.
20. Ол тек ақылымен ғана емес, мінез күшімен де ерекшеленді. Инсульт алып, денесінің жартысы сал болып қалса да, ол зерттеуін тоқтатпай, еңбегін жалғастырды.
21. Луи Пастер ғылым адамға қызмет етуі керек деп санады. Ол «ғылымның отаны жоқ, өйткені білім бүкіл адамзатқа тиесілі» деп айтқан.
22. Оның құрметіне әлемнің көптеген елдерінде көшелер, университеттер және ғылыми институттар аталды.
23. Париждегі Пастер институты ғалым қайтыс болғаннан кейін құрылып, жұқпалы ауруларды зерттеудің жетекші орталықтарының біріне айналды.
24. Оның зерттеулері иммунитеттің қалай жұмыс істейтінін түсінуге жол ашып, иммунология ғылымының дамуына түрткі болды.
25. Пастер теория мен тәжірибені ұштастыра білген сирек ғалымдардың бірі болды. Ол өз идеяларын қоғам игілігіне айналдыра білді.
26. Ғалымның айтуынша, ең ұлы жаңалықтар қарапайым бақылаудан басталады, егер әлемге баланың көзімен қарасаң, бәрін байқайсың.
27. Ол артында көптеген еңбектер, хаттар мен зертханалық жазбалар қалдырды. Бұл мұралар бүгінге дейін зерттеліп келеді.
28. Оның өмір жолы ғылымға адалдық пен адамзатқа қызмет етудің үлгісіне айналды.
29. Луи Пастер 1895 жылдың 28 қыркүйегінде өмірден өтті, бірақ оның есімі адамзат прогресі мен гуманизмнің символына айналды.

Луи Пастердің мұрасы химия мен медицинаның шеңберінен әлдеқайда кең. Оның еңбектері көрінбейтін нәрселердің де адам тағдырын түбегейлі өзгерте алатынын дәлелдеді. Ғалымның жаңалықтары профилактикалық медицинаның және санитарлық мәдениеттің негізін қалады. Оның өмір жолы білімге, ақылға және адам өмірін қорғауға деген адалдықтың үлгісі болды. Луи Пастердің ұлылығы тек ашқан жаңалықтарында емес, адамзат игілігі жолындағы табандылығында жатыр.