Ыстамбұл – екі континенттегі қала туралы 29 қызықты деректер

Мыңжылдық тарихы бар қалалар әрқашан да тылсым сырлар мен ұмытылмас аңыздарға толы. Мұндай мекендер көптеген өркениеттердің шоғырланған орталығы болып саналады. Шығыс пен Батыстың тоғысқан жерінде орналасқан Стамбұл — дәл осындай ерекше шаһарлардың бірі. Мұнда мешіттердің күмбезі мен Византия шіркеулерінің мұнаралары қатар көтеріледі, ал дәстүрлі базарлар заманауи жағалаулармен көршілес тұрады. Географиясы да, мәдени мұрасы да кез келген саяхатшыны таңғалдырмай қоймайды. Бұл — әлемдегі екі құрлыққа бірдей жайғасқан жалғыз қала.

1. Стамбұл — Жер бетіндегі Еуропа мен Азияда қатар орналасқан жалғыз қала, бұл құрлықтарды Босфор бұғазы бөліп жатыр.
2. Қаланың тарихында атауы бірнеше рет өзгерген – алғашында Византия деп аталған, кейін Константинополь, ал XX ғасырда ресми түрде Стамбұл атанды.
3. Византия империясы кезінде бұл қала Шығыстың ең ірі мәдени және саяси орталығы ретінде дамып, Риммен терезесі тең саналды.
4. Осман түріктері 1453 жылы жаулап алғаннан кейін қала Осман империясының астанасына айналып, бес ғасыр бойы гүлденіп тұрды.
5. Айя-София — Стамбұлдың ең әйгілі нышандарының бірі, VI ғасырда салынған бұл сәулет туындысы ұзақ уақыт әлемдегі ең үлкен шіркеу болды.
6. Көк мешіт немесе Сұлтан Ахмет мешіті алты мұнаралы ерекше архитектурасымен танымал.
7. Стамбұлдағы Үлкен базар XV ғасырда жұмысын бастаған және бүгінде онда төрт мыңнан астам дүкен бар.
8. Босфор көпірі қаланың еуропалық және азиялық бөліктерін байланыстырып тұр, бұл өткелмен күн сайын мыңдаған көлік өтеді.
9. Метрополитен жүйесінде Босфор астынан өтетін станса бар, бұл арқылы жолаушылар құрлықтан құрлыққа еш қиындықсыз қатынайды.
10. Византия заманынан қалған Базилика цистернасы — жер астында орналасқан су қоймасы, ондаған мәрмәр колонналарымен таңғалдырады.
11. XIV ғасырда генуялықтар салған Галата мұнарасы кезінде бақылау мұнарасы болған, қазір ол туристерге арналған көрініс алаңы.
12. Осман сұлтандарының резиденциясы болған Топкапы сарайы сән-салтанаты мен исламдық жәдігерлер топтамасымен ерекшеленеді.
13. Стамбұлда азан дауысы мен шіркеу қоңырауы бір мезгілде естілуі мүмкін — бұл діни әртүрлілік пен төзімділіктің айқын белгісі.
14. Босфор жағалауы бойында яхта клубтар, мейрамханалар мен бұрынғы османдық ақсүйектердің зәулім сарайлары орналасқан.
15. Қаланың ішінде тұрақты қатынайтын паромдар бар — бұл көлік түрі тұрғындардың күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналған.
16. Стамбұл көптеген жазушылар мен режиссерлерге шабыт сыйлаған — оның көріністері Орхан Памуктың шығармаларында мен «Джеймс Бонд» фильмдерінде кездеседі.
17. Бейоғлу ауданы қаланың мәдени орталығы саналады — онда театрлар, көркем галереялар мен жанды музыка шырқалатын кафелер көп.
18. Истикляль көшесі — Стамбұлдың басты жаяу жүргіншілер көшесі — күніне үш миллионға жуық адам өтеді, оның бойында тарихи трамвай жүреді.
19. Қалада халықаралық кинофестивальдер, заманауи өнер биенналелері мен музыкалық шаралар жиі өткізіледі.
20. Мұнда үш мыңнан астам мешіт бар, олардың қатарында көне де, заманауи футуристік дизайндағы мешіттер де бар.
21. Стамбұлда туристерге ыңғайлы трамвай желісі жақсы дамыған, бұл тарихи орындарға жылдам жетуге мүмкіндік береді.
22. Қалада көптеген Византия дәуірінің мозаикалары, фрескалары мен сәулеттік бөлшектері сақталған, олар ғасырлар бойы өрт пен соғыстарға қарамастан аман қалды.
23. Азиалық бөліктегі Үскүдар ауданы мешіттерімен, базарларымен және жағалаудағы шайханаларымен танымал.
24. Стамбұлға жақын орналасқан Принц аралдары көлікке тыйым салынған тыныш атмосферасымен, велосипед жолдарымен және таза табиғатымен тартымды.
25. Мұнда шай ішу — ерекше дәстүр, шайды лалагүл тәріздес стакандармен ішеді, бұл түрік менталитетінің айнасы іспетті.
26. Қалада көне сәулет ескерткіштері мен зәулім мұнаралар үйлесім тапқан, жалпы келбеті бірегей стильге ие.
27. Стамбұл асханасы — шексіз дәм әлемі: кебап, күрішпен дайындалған мидия, баклава мен лукум сияқты тәттілер кез келген талғамға сай келеді.
28. Қалада мысықтар ерекше құрметке ие — оларды әр бұрышта кездестіруге болады, тұрғындар оларға қамқорлық көрсетуді парыз санайды.
29. Көлік кептелістері мен тығыз қала ырғағына қарамастан, Стамбұл саяхатшыларды баурап алатын жанды әрі рухани терең қала болып қала береді.

Стамбұлда таң бозынан азан дауысы мен паромдардың гүлі естіледі, ал кешқұрым қала көне базардың иісі мен теңіз самалымен тыныстайды. Бұл қала екі құрлықты ғана емес, түрлі мәдениеттер мен ұрпақтарды біріктіріп тұрғандай әсер қалдырады. Әр сапар сайын ол жаңа қырынан ашылады — көне сарайлардан бастап заманауи көрме залдарына дейін әрбір бұрышы тарихпен тыныстап тұр. Стамбұл — тек географиялық емес, рухани көпір іспеттес мекен.