Мұхамеджан Қаратай туралы 22 қызықты деректер — қазақ биохимигі

Ғылым әрқашан адамзаттың дамуына жол ашып, жаңа білім мен мүмкіндіктерге жеткізді. Ғалымдардың медицина, биология және химия саласына қосқан үлесі адамдардың денсаулығы мен өмір сапасына зор ықпал етеді. Қазақстан да ғылымға айрықша еңбек сіңірген зерттеушілерді дүниеге әкелді. Солардың бірі – қазақстандық әйгілі биохимик Мұхамеджан Қаратаев. Оның еңбектері отандық ғылымға үлкен серпін беріп, халықаралық деңгейде мойындалды. Өмір жолы мен ғылыми қызметі тек мамандар үшін ғана емес, көпшілік үшін де қызық әрі құнды. Төменде ғалым туралы маңызды деректер ұсынылады.

1. Мұхамеджан Қаратаев 1909 жылы Жамбыл облысында дүниеге келген. Балалық шағы еңбек пен білімді жоғары бағалаған дәстүрлі қазақ отбасында өтті.
2. Ол ерте жастан ғылымға қызығушылық танытып, оқуға ынталы болды. Әсіресе жаратылыстану пәндері ерекше баурады.
3. Орта білімін Алматыда алды. Бұл оның ғылым жолындағы алғашқы баспалдағы болды.
4. Кейін Қазақ мемлекеттік медицина институтына түсіп, білімін жалғастырды. Сол жерде биохимия мен физиологияға деген ықыласы қалыптасты.
5. Студент кезінде еңбекқорлығы мен зерттеушілікке құштарлығымен ерекшеленді. Оқытушылары оны табанды әрі ізденімпаз деп сипаттады.
6. Ғылыми жолын метаболизм мәселелерімен айналысқан зертханада бастады. Бұл тәжірибе болашақ еңбектеріне берік негіз қалады.
7. 1940-жылдары ол Қазақстандағы медициналық ғылымды дамытуға белсене араласты. Зерттеулерінің басты бағыты тамақтану мен ағзадағы биохимиялық процестер болды.
8. Қаратаев ақуыз бен май алмасуын терең зерттеді. Бұл еңбектер адамның өмірлік қызметінде олардың маңызын түсінуге көмектесті.
9. Ол көптеген жас мамандарды дайындады. Шәкірттерінің бірқатары кейін өздері де белгілі ғалымға айналды.
10. Ғылыми мақалалары кеңестік беделді журналдарда жарық көрді. Бұл қазақстандық ғылымның беделін арттырды.
11. Халықаралық конференциялар мен симпозиумдарға қатысып, Қазақстанды әлем алдында таныстырды. Ол жаһандық ғылыми қауымдастықтың мүшесіне айналды.
12. Ғалым клиникалық биохимия саласында да жемісті еңбек етті. Зерттеулері ауруларды анықтау мен алдын алуға бағытталды.
13. Ол Қазақстандағы тамақтану ерекшеліктеріне көп көңіл бөлді. Нәтижелері денсаулық сақтау саласында ұсыныстар жасауға негіз болды.
14. Қаратаев көптеген ғылыми еңбектердің, монографиялар мен оқулықтардың авторы болды. Бұл еңбектер студенттер мен дәрігерлерге ұзақ жылдар бойы жол көрсеткіш болды.
15. Ол түрлі ғылыми қоғамдардың мүшесі болды. Бұл оның кәсіби беделінің жоғары екенін көрсетті.
16. Өмірінде ғылыми және білім беру мекемелерінде жауапты қызметтер атқарды. Елдегі ғылыми инфрақұрылымның дамуына атсалысты.
17. Мемлекеттік марапаттар мен ордендерге ие болды. Бұл еңбегінің ел тарапынан мойындалғанының дәлелі еді.
18. Замандастары оны қарапайым, еңбекқор әрі шәкірттеріне қамқор жан ретінде еске алады. Ол әрдайым көмектесуге дайын болды.
19. Ғылыми ізденістері тек медицинамен шектелмей, ауыл шаруашылығына да қатысты болды. Өсімдік пен жануарлардағы биохимиялық процестерді зерттеді.
20. Қаратаевтың ғылыми мұрасы XXI ғасырда да өзекті болып отыр. Қазіргі зерттеушілер оның еңбектеріне жиі сүйенеді.
21. Қазақстанда оның құрметіне ғылыми конференциялар мен түрлі іс-шаралар өткізіледі. Бұл оның есімін жас ұрпақ жадында сақтауға ықпал етеді.
22. Мұхамеджан Қаратаев қазақстандық биохимияның негізін қалаушылардың бірі ретінде тарихта қалды. Оның аты ғылымға адалдық пен елге қызмет етудің символына айналды.

Мұхамеджан Қаратаевтың өмір жолы ғылымға берілгендік пен табандылықтың айқын үлгісі болды. Ол өз еңбектерімен қазақстандық биохимияның дамуына берік іргетас қалады. Ғалымның мұрасы бүгінгі зерттеушілер үшін бағалы ресурс болып қала береді. Мұндай тұлғалардың есімін ұлықтау жас ұрпақты ғылымға қызықтырып, жаңа жетістіктерге жетелейді.