Күн энергиясын алғаш пайдаланған кім

Адамзат ежелден табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға ұмтылып, түрлі энергия көздерін іздеді. Уақыт өте келе жарық пен жылу беретін аспан денесі қуатты әрі таусылмайтын мүмкіндік екені айқындалды. Күн сәулесін тек жарықтандыруға ғана емес, басқа да практикалық мақсаттарға бағыттау идеясы қоғамды жаңа ғылыми ізденістерге итермеледі. Ғалымдар күн энергиясын түрлендіру жолдарын зерттей отырып, бүгінде бүкіл әлемді өзгертетін технологиялардың дамуына негіз қалады. Сондықтан күн энергиясын алғаш ғылыми деңгейде қолданған тұлғаны анықтау тарихи тұрғыдан маңызды.

Ежелгі өркениеттер және күн жылуын пайдалану тәжірибесі

Электр қуаты әлі ашылмаған кезеңдерде адамдар баспаналарды жылыту және жарықтандыру әдістерін жетілдіруге талпынды. Архитекторлар күн қозғалысын бақылап, тәжірибені құрылыс саласында қолданды.

• ежелгі Грекия шеберлері үйлерді жобалағанда үлкен терезелерді оңтүстікке қаратып орналастырып, қыста бөлмелердің табиғи жылынуын қамтамасыз етті;.
• Рим инженерлері қоғамдық моншаларда әйнекті қалқандар орнатты және парниктік әсердің арқасында ыстық ауа ұзақ сақталды;.
• Қытай ұсталары шағылыстырғыш беттер мен жарық тұзақтарын пайдаланып, ішкі кеңістіктің температурасын көтерді;.

Мұндай тәсілдер пассивті күн энергетикасының негізін қалады және жылуды саналы түрде пайдалануға мүмкіндік берді.

Осы тәжірибелер күн сәулесінің жылу көзінен бөлек, әлдеқайда кең мүмкіндігі бар екенін көрсетті. Алайда ол электр қуатын алу деңгейіне әлі жеткен жоқ еді.

Күн энергиясын ғылыми зерттеу кезеңі

Уақыт өте келе ғалымдар жарықтың материалдарға әсерін зерттей бастады. Мақсат күн сәулесінің электр тогын өндіруге қабілетті екенін дәлелдеу болды.

1. Француз физигі Александр Эдмон Беккерель 1839 жылы кейін фотогальваникалық әсер деп аталған құбылысты ашты. Ол электролитке батырылған электродтармен тәжірибе жүргізіп, жарық түскен сәтте электр тогының пайда болатынын байқады. Бұл тәжірибе күн сәулесін тікелей электр энергиясына айналдыру мүмкіндігін алғаш дәлелдеген маңызды қадам болды.
2. Осы жаңалық күн энергетикасының ғылыми тарихын бастаған бастапқы нүкте деп саналады. Нәтиже көптеген зерттеушілерді жартылай өткізгіштер қасиеттерін зерттеуге ынталандырды және жарықты электр импульстеріне түрлендіретін құралдар жасауға жол ашты. Сол арқылы жаңа зерттеу бағыты қалыптасты және болашақ технологияларға берік негіз салынды.

Бұл ашылу күн сәулесінің жылу ғана емес, ықтимал электр энергиясының көзі екенін дәлелдеді. Ғылым күннің шексіз мүмкіндігін түсініп, жаңа энергетикалық шешімдерге бағыт алды.

Беккерельден кейінгі технологиялық даму

Жетістікті алға жылжытқан инженерлер мен ғалымдар күн энергиясын практикалық құрылғыларда пайдалануға тырысты. Сол арқылы бүгінгі панельдерге алып келген жол басталды.

• неміс инженері Карл Витте жарықты тұрақты электр тогына айналдыра алатын алғашқы фотоэлектрлік құрылғылардың бірін жасады;.
• ХХ ғасыр ортасында АҚШ мамандары кремнийлі фотоэлементтерді ойлап тауып, оларды өнеркәсіптік өндіріске енгізді;.
• түрлі елдердің инженерлері күн батареяларын жерсеріктерде қолдана бастады және басқа қуат көздері жоқ ғарыш жағдайында техника тұрақты энергия алды;.

Бұл табыстар күн энергетикасын зертханадан өндірістік деңгейге шығарды және оның кең таралуына мүмкіндік жасады.

Технологиялардың үдемелі дамуы күн энергиясын шынайы қолдануға жеткізді. Жүйелер сенімді бола түсті және энергетикалық рынок үшін үлкен әлеует ашылды.

Қазіргі күн технологияларының қолданылуы

Бүгінде күн жүйелері өндірісте, тұрмыста, ғылыми жұмыстарда және төтенше жағдайларда кеңінен пайдаланылады. Олардың дамуы табиғатты қорғауға және ресурстарды үнемдеуге көмектеседі.

1. Күн электр станциялары қалалар мен өндіріс ошақтарын энергиямен қамтамасыз етеді. Панельдер үлкен аумақтарда орнатылып, шөл және жазық аймақтарда жыл бойы тұрақты қуат өндіреді.
2. Жеке үйлер автономды жүйелер орнатып, тұрмыстық қажеттіліктің басым бөлігін өтеуге мүмкіндік алады. Шатырға орналастырылған панельдер жарықтандыру, жылыту және түрлі құрылғылардың жұмысын қолдайды.
3. Портативті күн құрылғылары құтқарушыларға, экспедицияларға және саяхатшыларға көмектеседі. Байланыс құралдарын қуаттандыру мүмкіндігі қауіпсіздікті арттырады және кез келген жағдайда жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

Қазіргі инженерлік шешімдер жүйелердің тиімділігін жылдан жылға жақсартады. Жаңа материалдар қолжетімділікті арттырып, күн технологияларын жаппай қолдануға жақындатады.

Күн энергетикасы бүгінде болашақ дамуының негізгі бағытының бірі ретінде қарастырылады. Оның мүмкіндіктері дәстүрлі отынға тәуелділікті азайтып, экологиялық жүктемені төмендетуге ықпал етеді. Инновациялық әзірлемелер жабдықты тиімдірек және ұзақ мерзімді етеді, сондықтан жүйелердің қолданылу ауқымы үнемі кеңеюде. Зерттеулерге бөлінген инвестициялар жаңа ғылыми шешімдердің пайда болуына түрткі болады және күн энергиясының маңызын арттыра береді. Қазіргі серпін көрсеткендей, болашақ энергетика табиғатқа құрметпен қарауға негізделген жаңа модельге айналады.